شناسایی پهنه بندی و کنترل بیماریهای قارچی و دارواش در جنگلهای پارک ملی گلستان

بیماریها از مهمترین عوامل آشفتگی و خسارت به رویشگاهها و زیستگاه در جنگل هستند برای حفاظت از جنگلها، پارکها و مناطق حفاظت شده شناخت کافی از وضعیت رویشگاه و عوامل آسیب رسان سلامت، درختان شدت و سطح خسارت و عوامل تاثیر گذار ضروری است در سالیان اخیر بیماریهای قارچی و گیاه نیمه انگل دارواش (Viscum album) به جنگلهای استان گلستان به ویژه پارک ملی گلستان خسارت زده. تحقیق فوق با هدف شناسایی مهمترین بیماریهای قارچی و گیاهان نیمه انگل و انجام روشهای اجرایی کنترل آنها در پارک ملی گلستان انجام شد. برداشت داده ها در ۵۴۵ قطعه نمونه که به طور تصادفی در فاصله ۱۰۰۰ متر از هم به روش یک چهارم نقطه مرکزی در مساحت ۹۰۱۹۳ هکتار پارک ملی گلستان انجام شد. در قطعات نمونه مختصات جغرافیایی نوع، میزبان رتبه و محل، خسارت نوع بیماری و گیاه نیمه انگل ثبت شد. وضعیت درختان از نظر آلودگی به ۵ رتبه شامل؛ رتبه ۱ بیش از ۶۰ درصد آلودگی رتبه ۲ (۳۱-۵۹ درصد)، رتبه ۳ (۵-۳۰ درصد)، رتبه ۴ (کمتر از ۵ درصد) و رتبه ۵ خشک یا مرده تقسیم بندی گردید. در این تحقیق پس از کشت و جداسازی در آزمایشگاه ۱۹ گونه قارچ شناسایی گردید که ۳ جنس مهم (Ophistoma sp., Cytospora sp., Biscogniauxia) به ترتیب بیماریهای زغالی، فتیله نارنجی و آفیوستوما به درختان بلندمازو، آزاد، کچف، ممرز، آزاد ملچ و اوجا را بیمار و خسارت زده اند. در نقشه پهنه بندی تهیه شده عوامل بیماریزای جنگل در پارک ملی گلستان ۶۵.۸ درصد از درختان منطقه سالم و ۳۴.۲ درصد بقیه مبتلابه بیمار و خشک شده. در این منطقه به ترتیب، مساحت رتبه ۴ (سالم) (۵۹۳۴۹ هکتار)، رتبه ۳ (بیماری) متوسط (۲۴۷۷۱ هکتار)، رتبه ۵ مرده با ۳۲۳۲ هکتار، رتبه ۲ کانون نیمه بحرانی با مساحت ۲۷۶۹ هکتار و رتبه ۱ کانون بحرانی با ۷۲ هکتار از سطح منطقه را تشکیل میدهند. همچنین در نقشه پهنه بندی گیاه نیمه انگل دارواش در پارک ملی گلستان مشخص گردید که از نظر میزان سطح آلودگی به درختان به ترتیب رتبه ۴) پهنه) (سبز) با ۵۸۲۹۱ هکتار، رتبه ۳ به مساحت ۱۵۴۰۹ هکتار، رتبه ۲ به مساحت ۱۳۴۷۷ هکتار، رتبه ۱ به مساحت ۲۴۵۹ هکتار و رتبه ۵ با مساحت ۵۵۷ هکتار را به خود اختصاص دادهاند. در مجموع ۶۴.۶۲ درصد از درختان منطقه سالم و ۳۵.۳۸ درصد بقیه درختان آلوده و خشک هستند. با توجه به خسارت عوامل فوق به درختان در صورت عدم کنترل موجب تخریب رویشگاهها و زیستگاهها و آثار نامطلوبی را بر روی حیات وحش به ویژه گونه های شاخص و در معرض تهدید خواهد گذاشت. بنابراین مدیریت بیماریهای قارچی و دارواش در پارک ملی گلستان جهت حفظ و پایداری اکوسیستم و زیستگاهها با استفاده از روشهای بهداشتی، مکانیکی، فیزیکی، بیولوژیک و مدیریت تلفیقی همراه با احیاء مناطق خسارت دیده با کاشت بذور و نهالهای بومی و مقاوم با توجه به شرایط رویشگاه میزبان و نوع بیماری انجام شده است.

کلیدواژه ها:

استان ، گلستان ، بیماری قارچی ، پارک ملی گلستان ، پهنه بندی ، دارواش ، رتبه بیماری