مطالعه خصوصیات زمین شناسی با نگرشی ویژه بر ارزیابی خطر کسلش سد خاکی کرده بن، آذربایجان غربی

سد گرده بن در محل دره ای پهن و باز بر روی رودخانه چم، اوجر در نزدیکی روستای گرده بن و در فاصله ۲۵ کیلومتری شرق شهرستان پیرانشهر طراحی شده است. سنگ بستر سد آهکی تا آهکی-دولومیتی است که در تکیه گاه راست با میان لایه های شیست همراه است. میانگین وزنی شاخص کیفی در سنگهای آهکی تکیه گاه راست سد بین ۱۴.۵ تا ۴۰ درصد و در سنگهای شیستی ۰ تا ۵ درصد می باشد. بنابراین به طور کلی این توده سنگ را می توان در رده سنگهای ضعیف تا بسیار ضعیف طبقه بندی نمود. مقادیر شاخص کیفی سنگ (RQD) در تکیه گاه چپ سد در اعماق گوناگون بین حداقل ۷۶ تا حداکثر ۱۰۰ درصد تغییر می کند بر پایه آن می توان توده سنگهای تکیه گاه چپ را در رده سنگهای با کیفیت خوب تا عالی رده بندی نمود. بر اساس طبقه بندی توده سنگها با سیستم RMR سنگ آهکی دولومیتی و شیلی-شیستی به ترتیب در رده سنگهای خوب و نسبتا خوب طبقه بندی می شوند و مقادیر Q به دست آمده برای توده سنگهای آهکی-دولومیتی و شیلی-شیستی به ترتیب ۹ و ۱.۲۲ باشد. بر طبق مطالعات انجام شده به روش گوتنبرگ-ریشتر و کیکو-سلوول به نظر می رسد که با توجه به گسل های فعال منطقه بیشینه بزرگای زمین لرزه ها در گستره ۱۵۰ کیلومتری پیرامون ساختگاه سد برای دوره بازگشت ۵۰، ۱۰۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ ساله به ترتیب ۵.۸، ۱۷.۰۶، ۶.۲ و ۷.۲ باشد. همچنین نتایج این مطالعات بیانگر آن است که احتمال دارد حداقل یکبار زمین لرزه ای با بزرگای ۵.۸ تا ۶.۲ در طول عمر مفید سازه ۵۰ تا ۱۰۰ سال تکرار شود.

کلیدواژه ها:

خصوصیات زمین شناسی ، خطر گسلش ، سد گرده بن ، آذربایجان غربی