تحلیل مدل بهینه توزیع خدمات عمومی شهری با استفاده از GIS و AHP

این مقاله به تحلیل و شبیه سازی مدل بهینه توزیع خدمات عمومی شهری در شیراز با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) می پردازد. هدف اصلی تحقیق شناسایی نقاط بهینه برای ایجاد و توزیع بیمارستان ها، ایستگاه های آتش نشانی و مدارس در سطح شهر شیراز است. با توجه به رشد جمعیت و نیاز روزافزون به خدمات عمومی در این شهر، استفاده از مدل های بهینه سازی برای توزیع خدمات می تواند راه حل مناسبی برای کاهش مشکلات دسترسی به خدمات در نواحی مختلف باشد. روش تحقیق این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی است که با استفاده از داده های GIS و AHP به تحلیل بهینه توزیع خدمات عمومی پرداخته می شود. در ابتدا داده های مکانی مربوط به زیرساخت ها، بیمارستان ها، ایستگاه های آتش نشانی و مدارس از منابع معتبر جمع آوری و وارد سیستم GIS شد. سپس با استفاده از فرآیند AHP، مقایسات زوجی بین معیارهای مختلف مانند دسترسی، تراکم، جمعیت، هزینه ها و زیرساخت ها انجام شد و وزن های لازم برای هر معیار تعیین شد. در ادامه، مدل های مختلف GIS برای شبیه سازی توزیع خدمات و شناسایی نقاط بهینه استفاده شد. نتایج تحلیل ها نشان داد که مرکز شهر شیراز نسبت به سایر مناطق پوشش دهی بهتری دارد، اما در نواحی دورافتاده و حاشیه ای دسترسی به خدمات ضعیف است. استفاده از GIS و AHP این امکان را فراهم آورد که مناطق نیازمند به توجه و توسعه بیشتر شناسایی شوند. همچنین، تحلیل حساسیت نشان داد که تغییرات در وزن دهی معیارها می تواند تاثیر قابل توجهی بر نتایج نهایی داشته باشد. در نهایت، پیشنهاد شد که برای بهبود پوشش دهی خدمات عمومی در نواحی کم برخوردار، تخصیص منابع و احداث مراکز جدید با اولویت بالاتر در نظر گرفته شود.

کلیدواژه ها:

GIS ، AHP ، توزیع خدمات عمومی ، شیراز ، تحلیل مکانی