شبیه سازی و ارزیابی اثرات تغییرات کاربری و پوشش اراضی در درون و پیرامون مناطق حفاظت شده استان لرستان، ایران

پایش و تحلیل تغییرات کاربری و پوشش زمین (LULC) در مناطق حفاظت شده و حریم پیرامونی آن ها نقش مهمی در مدیریت پایدار زیستگاه ها و حفظ تنوع زیستی دارد. این مطالعه تغییرات LULC را در چهار منطقه حفاظت شده استان لرستان (قالیکوه، اشترانکوه، سفیدکوه و شادابکوه) و همچنین بافر ۲۰ کیلومتری اطراف آن ها در بازه زمانی ۱۹۹۰ تا ۲۰۵۰ بررسی می کند. نوآوری اصلی تحقیق، تحلیل همزمان داخل مناطق حفاظت شده و حوزه نفوذ پیرامونی برای تفکیک دقیق تر فشارهای درون زا و برون زا و شناخت بهتر اثرات انسانی است. نقشه های LULC با ترکیب تصاویر ماهواره ای Landsat و محصول جهانی GLC_FCS۳۰ با دقت ۳۰ متر تهیه شد. پیش بینی تغییرات تا سال ۲۰۵۰ با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک در نرم افزار TerrSet انجام گرفت. برای تحلیل دقیق تغییرات در چهار منطقه حفاظت شده استان لرستان و بافر ۲۰ کیلومتری پیرامون آن ها، آزمون های آماری فریدمن، ویلکاکسون، آزمون نسبت ها و کای اسکوئر (مقایسه دوتایی) در محیط نرم افزار SPSS به کار گرفته شد. این آزمون ها به منظور بررسی معنی داری تغییرات LULC در داخل مناطق حفاظت شده و حوزه نفوذ پیرامونی اجرا شدند و سطح معنی داری ۵ درصد لحاظ شد. نتایج نشان داد که در داخل مناطق حفاظت شده، تغییرات معنی داری به ویژه در طبقات انسان ساخت و کشاورزی رخ داده است و پوشش جنگلی و منابع آبی نسبتا پایدارتر بوده اند. همچنین، فشارهای انسانی در بافر پیرامونی افزایش یافته و موجب گسترش کاربری های انسان ساخت و کشاورزی شده است. این یافته ها ضرورت مدیریت یکپارچه فراتر از مرزهای رسمی مناطق حفاظت شده، استفاده از فناوری های نوین سنجش ازدور و مشارکت فعال جوامع محلی برای حفاظت پایدار منابع طبیعی را نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

مناطق حفاظت شده ، تحلیل آماری ، مدل رگرسیون لجستیک ، استان لرستان ، تغییرات کاربری اراضی