تاثیر نگرش های مذهبی نسل Z بر الگوهای آینده فرزندپروری در ایران

در این پژوهش، تاثیر نگرش های مذهبی نسل Z بر الگوهای آینده فرزندپروری در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. نسل Z که در بستر جهانی شده و فضای دیجیتال رشد یافته است، نگرش مذهبی خود را به صورت فردی، انعطاف پذیر و متاثر از تجربه های شخصی و منابع غیررسمی شکل داده است. در مقابل، الگوهای سنتی فرزندپروری در ایران عمدتا مبتنی بر آموزه های مذهبی رسمی و ساختارهای سلسله مراتبی بوده اند. هدف این پژوهش، شناخت چگونگی بازتاب تغییرات نگرش های مذهبی نسل Z در سبک های تربیتی آنان است. روش تحقیق کیفی و مبتنی بر تحلیل مضمون بوده و داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با ۱۵ نفر از متخصصان حوزه فرزندپروری و جامعه شناسان آگاه به تحولات نسلی، تا حد اشباع نظری گردآوری شده است. تحلیل داده ها با استفاده از کدگذاری و تحلیل مضمون انجام گرفت. بر اساس تحلیل صورت گرفته، چهار تم اصلی شناسایی شد: ۱) کاهش نقش مراجع سنتی مذهبی، ۲) نسبی گرایی و معنویت فردی، ۳) افزایش خوداجتهادی در تفسیر دین، و ۴) تحول در سبک های فرزندپروری. تم های فرعی همچون «آزادی انتخاب باورهای مذهبی برای فرزندان»، «کاهش آموزش تحمیلی دینی»، و «استفاده از منابع دیجیتال به جای نهادهای دینی» در این فرایند استخراج شد. نتایج نشان می دهد که نسل Z با اتکا بر تجربه های شخصی و دسترسی به اطلاعات آزاد، به سوی بازتعریف هویت دینی خود گام برداشته است؛ موضوعی که منجر به اتخاذ رویکردهای تربیتی غیرسنتی، آزادی محور و اخلاق مدار در قبال فرزندان شده است. این الگوهای نوظهور، نه تنها از بازتولید ساختارهای پدرسالارانه فاصله می گیرند، بلکه نمایانگر نوعی گذار از دین نهادی شده به دین زیسته و تجربی در فرزندپروری است. بنابراین یافته های پژوهش می تواند مبنایی برای سیاستگذاری فرهنگی و آموزشی متناسب با تحولات نسلی در حوزه تربیت دینی فرزندان باشد.

کلیدواژه ها:

نسل Z ، فرزندپروری ، الگو ، نگرش مذهبی ، ایران