بررسی عوامل روانی موثر در فرسودگی معلمان

فرسودگی شغلی (burnout) در معلمان به عنوان یک مشکل پایدار و با آثار فردی و سازمانی گسترده شناخته شده است. این مقاله با هدف بررسی عوامل روانی موثر در فرسودگی معلمان، ساختار نظری مربوط به فرسودگی، مرور مطالعات کلیدی داخلی و بین المللی، و ارائه پیشنهادات کاربردی تدوین شده است. در بخش مبانی نظری، مدل های سه بعدی ماسلاچ (خستگی عاطفی، مسخ شخصیت/بی توجهی، و کاهش احساس کارآمدی) و دیدگاه هایی مانند مدل منابع-تقاضا (JD-R) مورد بررسی قرار می گیرد (Maslach & Jackson, ۱۹۸۱; Hakanen et al., ۲۰۰۶). مرور پیشینه نشان می دهد عوامل فردی (خودکارآمدی، هیجان آگاهی، نوروتیسیزم)، موقعیتی و سازمانی (فشار کاری، جو کاری، اختلالات کلاس، حمایت اجتماعی) و میانجیگرهای بین فردی نقش برجسته ای دارند (Mijakoski et al., ۲۰۲۲; Madigan et al., ۲۰۲۳). مطالعات ایرانی نیز نتایجی مشابه گزارش کرده اند که نشان دهنده ارتباط معنادار فرسودگی با سلامت روان، مکانیسم های مقابله ای و عوامل زمینه ای آموزش و پرورش است (Mohammadi, ۲۰۰۶; Pourrajab et al., ۲۰۲۰). پیشنهادات شامل تقویت خودکارآمدی، آموزش مدیریت هیجان و خودشفقت ورزی، بهبود شرایط کاری از طریق کاهش بار غیرضروری و ارتقای حمایت سازمانی است. این مقاله با تلفیق شواهد کمی و کیفی، برنامه چندسطحی پیشگیری و مداخله را برای نظام آموزش وپرورش پیشنهاد می کند.

کلیدواژه ها:

فرسودگی شغلی ، معلمان ، خودکارآمدی ، تنظیم هیجان ، منابع-تقاضا ، سلامت روان