بررسی کلامی تفسیری علم به غیب پیامبر(ص) و امام(ع) در اندیشه علامه طباطبایی

موضوع علم به غیب پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار: از مباحث بنیادین کلام اسلامی است که همواره محل پرسش و گفت وگو میان اندیشمندان مسلمان بوده است. علامه سید محمدحسین طباطبایی به عنوان مفسر بزرگ شیعی و متفکری نوآور، با تکیه بر رویکرد تفسیری و کلامی خاص خود به این مسئله پرداخته است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که تبیین علامه طباطبایی از حدود و کیفیت علم به غیب پیامبر(ص) و امام(ع) چیست و بر چه مبانی کلامی تفسیری استوار است؟ روش تحقیق در این نوشتار، توصیفی تحلیلی و با محوریت کاوش در تفسیر المیزان و دیگر آثار علامه سامان یافته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که از منظر علامه، علم به غیب بالاصاله از آن خداوند است و پیامبر(ص) و امامان: به اذن و مشیت الهی، در حد ظرفیت وجودی خود از آن بهره مند می شوند. علامه با تکیه بر اصل «تفسیر قرآن به قرآن» و با بهره گیری از مبانی عقلی، تاکید دارد که علم معصومین: به غیب، هرچند گسترده و فراگیر است، اما نقشی در تغییر یا ایجاد حوادث خارجی ندارد و تنها بازتابی از مشیت و اراده الهی است. بدین سان، دیدگاه وی تلفیقی از نگرش تفسیری و مبانی کلامی است که جایگاه معصومین: را در ارتباط با علم غیب به گونه ای معقول و هماهنگ با آموزه های قرآنی و عقلی تبیین می کند.

کلیدواژه ها:

امام معصوم ، تفسیر المیزان ، تفسیر قرآن به قرآن ، علامه طباطبایی ، ، علم به غیب ، پیامبر(ص) ، غیب