تحلیل رهیافت های اقتصادی در آیات ۱۵۳-۱۵۱ سوره انعام (با تاکید بر منع فقر، مدیریت مال یتیم و عدالت در معاملات)

آیات ۱۵۱تا ۱۵۳ سوره انعام، به عنوان وصایای بنیادین و «محکمات» قرآنی، رهنمودهای اقتصادی مهمی ارائه می دهند؛ اما با وجود توجه مفسران و مولفان کتب فقه القرآن نسبت به آنها، ارائه تحلیلی نظام مند در مورد آن ها برای تبیین بنیان های یک نظام اقتصادی عدالت محور، کمتر کاویده شده است. این پژوهش با هدف استخراج و تبیین اصول اقتصادی این آیات، به ویژه در مقابله با فقر، مدیریت مال یتیم، و عدالت در معاملات، در پی پاسخ به این سوال اصلی است که آیات مذکور چه مبانی و راهکارهای عملی برای نظام اقتصادی عادلانه و منطبق با «صراط مستقیم» ارائه می دهند؟ با رویکرد تفسیری-تحلیلی و روش تحلیل محتوای کیفی متون تفسیری و آثار فقه القرآن، نتایج نشان می دهد آیات مذکور، ضمن تحریم قتل فرزندان از بیم فقر (املاق) با تاکید بر رازقیت الهی، بر لزوم حفاظت و رشد مال یتیم «بالتی هی احسن» تا بلوغ و رشد عقلی و وجوب رعایت کامل و عادلانه کیل و میزان «بالقسط» در مبادلات تاکید دارند. همچنین، ضرورت عدالت در گفتار (ولو کان ذا قربی) و وفای به عهود (از جمله قراردادهای اقتصادی) به عنوان ارکان اعتماد و سلامت روابط اقتصادی تبیین شده است. تحلیل آیه ۱۵۳، این رهنمودها را جزء لاینفک «صراط مستقیم» و التزام به آن ها را مسیر دستیابی به تقوا و زیربنای نظام اقتصادی عادلانه معرفی می کند.

کلیدواژه ها:

آیات اقتصادی ، فقه القرآن ، منع فقر ، عدالت در معاملات ، صراط مستقیم اقتصادی ، وصایای عشر