کاربرد شیمی کانی پیروکسن در ارزیابی زمین دما- فشارسنجی هارزبورژیت های موجود در شرق حاجی‎آباد (استان هرمزگان): رهیافتی بر تحولات سنگ زایی و جایگاه زمین ساختی

پریدوتیت های گوشته ای بخش مهمی از کمربند افیولیتی اسفندقه- حاجی آباد در جنوب شرق زون سنندج- سیرجان را تشکیل می دهند. هارزبورژیت های شرق حاجی‎آباد با داشتن کانی هایی چون الیوین، ارتوپیروکسن و کلینوپیروکسن، اصلی ترین واحد در میان این مجموعه سنگ های اولترامیفیک بوده که لایه بندی آشکاری ندارند و به صورت توده ای مشاهده می شوند. جهت یافتگی موجود در کانی ها، تبلوردوباره و نسل های مختلف کانی ها بیانگر تشکیل این سنگ ها در گوشته بالایی و جایگیری آنها در محیط پوسته ای است. بررسی های شیمی کانی پیروکسن موجود در هارزبورژیت ها نشان می دهد که در این سنگ ها ارتوپیروکسن ها در محدوده انستاتیت و کلینوپیروکسن ها در گستره دیوپسید واقع شده اند. بر اساس مطالعات دماسنجی و فشارسنجی بر روی بلورهای پیروکسن موجود در هارزبورژیت ها، دمای تعادل در حدود ۱۱/۱۳۴۲ درجه سانتیگراد و فشار به دست آمده در زمان تبلور در حدود ۱۲/۱۴ کیلوبار می باشد که با محدوده اسپینل پریدوتیت مطابقت دارد. بر مبنای مطالعات ژئوشیمیایی و زمین ساختی، هارزبورژیت های شرق حاجی آباد در محدوده پریدوتیت های آبیسال به سوی یک پهنه فرافرورانش احتمالا مشابه حوضه پشت کمانی با حدود ۱۲درصد ذوب بخشی تشکیل شده اند. رفتار عناصرخاکی نادر مرتبط با نمونه های سنگی منطقه مورد مطالعه نیز، فرآیند ذوب بخشی و متاسوماتیسم رخ داده در زمان تشکیل این سنگ ها را اثبات می کند.

کلیدواژه ها:

زمین دما- فشارسنجی ، پیروکسن ، ذوب بخشی ، هارزبورژیت ، حاجی آباد