بررسی وضعیت خصوصیات شیمیایی خاک و ترسیب کربن در سامانه های تولید مبتنی بر گندم

ترسیب دی اکسید کربن اتمسفر در خاک از طریق مدیریت به زراعی از جمله اقدامات موثر در نیل به کشاورزی پایدار می باشد. این پژوهش به منظور بهره گیری از مجموعه اقدامات زراعی مطلوب در سامانه های تولید متنوع با هدف بهبود وضعیت خصوصیات شیمیایی خاک و ترسیب کربن با محوریت گیاه گندم طی دو سال زراعی ۹۸-۹۷ و ۹۹-۹۸ در مزرعه ای در دشت کرات تایباد اجرا شد. در این تحقیق عامل سیستم کشت در چهار سطح آیش گندم، منداب گندم، ماش گندم و ذرت گندم و عامل سطوح کود نیتروژن (۱۰۰، ۵۰ درصد و بدون مصرف کود نیتروژن) بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد تیمار منداب-گندم با ۱۰۰ درصد تامین کود نیتروژن بیشترین افزایش (۵۶/۷ درصد) و تیمار ذرت-گندم با ۵۰ درصد تامین کود نیتروژن کمترین (۲۱/۴ درصد) افزایش کربن آلی خاک را تجربه کردند. نیتروژن خاک نیز متاثر از افزایش کربن آلی خاک عمدتا در دو تیمار منداب-گندم (۲۵/۶ درصد) و ماش-گندم (۱۷/۹ درصد) در شرایط تامین ۱۰۰ درصد کود نیتروژن افزایش معنی داری یافت، در حالی­که تیمار آیش-گندم و ذرت گندم بدون تامین کود نیتروژن به ترتیب ۱۵/۳ و ۲۰/۵ درصد بیشترین کاهش در مقدار نیتروژن خاک را نشان دادند. مقدار فسفر و آهن نیز در همه تیمارها افزایش یافت. نتایج همبستگی صفات نیز نشان داد که کاهش اسیدیته در خاک­های قلیایی کلید موفقیت در افزایش دسترسی گیاه به فسفر (**۰/۳۷- =r) و آهن (**۰/۳۳- = r) است. به نظر می رسد سیستم های کشت متفاوت بسته به خصوصیات کمی و کیفی بقایای گیاهی، مسئول تغییرات کربن آلی خاک و متعاقب آن تغییر در خصوصیات شیمیایی خاک می باشد.

کلیدواژه ها:

تناوب ، سیستم کشت ، کربن آلی ، نیتروژن