در جستجوی سرچشمه های فاکهه الخلفاء: از مرزبان نامه تا روضه العقول

مرزبان­نامه مرزبان­بن رستم توسط محمدبن غازی ملطیوی و سعدالدین وراوینی به نثر فارسی برگردانده شده است. این دو ترجمه از آثار مهم قرن ششم و اوایل قرن هفتم به شمار می­رود. ترجمه متون ادبی نظیر مرزبان­نامه، یکی از پویاترین جریان­های ادبی در دوران کهن بوده و آثار پرشماری در ژانرهای مختلف از عربی به فارسی و به عکس ترجمه شده که از جهت ادبی سبک­ساز و تاثیر گذار بوده­است.  پیوند و ارتباط تنگاتنگ میان زبان و ادبیات فارسی و عربی باعث دادوستدهای پرشماری بین این دو زبان شده که ترجمه کتاب «مرزبان­نامه» توسط ابن­عربشاه در سده نهم از جمله آن­ها است. پژوهش پیش­رو با هدف مقایسه ترجمه ابن­عربشاه با کتاب روضهالعقول و مرزبان­نامه وراوینی و تشخیص اینکه کدام­یک اساس ترجمه مترجم قرار گرفته، سامان یافته است. با توجه به گستردگی حجم کتاب، باب اول و دوم آن به عنوان پیکره پژوهش و با روش توصیفی تحلیلی و رویکرد مقابله­ای مورد بررسی قرار گرفت. با بررسی تطبیقی عنوان ­باب­ها، مقایسه موارد ترجمه تحت­اللفظی، محتوای کلی حکایت­ها، سبک و اندیشه حاکم بر شاکله کلی باب­های اول و دوم و مواردی از این دست مشخص شد که مترجم سنگ­بنای فاکهه­الخلفاء و مفاکهه­الظرفاء را بر پایه مرزبان­نامه سعدالدین وراوینی استوار نموده است.

کلیدواژه ها:

نقد ، ترجمه ، فاکهه الخلفاء ، مرزبان نامه ، روضه العقول