نقش باورهای فراشناخت و خودکارآمدی در شادکامی دانش آموزان

شادکامی به عنوان یکی از مولفه های اصلی سلامت روان، نقش تعیین کننده ای در رشد عاطفی، اجتماعی و تحصیلی دانش آموزان دارد. پژوهش های روان شناختی در سال های اخیر نشان داده اند که دو سازه ی مهم یعنی باورهای فراشناختی و خودکارآمدی می توانند به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر سطح شادکامی افراد به ویژه دانش آموزان تاثیرگذار باشند. باورهای فراشناختی به عنوان باورهای فرد درباره ی فرایندهای ذهنی خود، شامل آگاهی از افکار، کنترل آن ها و ارزیابی کارکرد ذهنی است. زمانی که دانش آموزان از توانایی های شناختی خود آگاهی دارند و می توانند به شکل موثری افکار منفی یا نگرانی های تحصیلی را مدیریت کنند، از اضطراب و استرس تحصیلی کاسته شده و زمینه ی تجربه ی هیجانات مثبت و شادکامی در آنان فراهم می شود. از سوی دیگر، خودکارآمدی یعنی باور فرد به توانایی خود در انجام موفقیت آمیز وظایف و چالش ها؛ عاملی است که باعث افزایش انگیزش، احساس ارزشمندی و رضایت از زندگی می گردد.در محیط مدرسه، سطح بالای خودکارآمدی موجب می شود دانش آموزان در مواجهه با مشکلات تحصیلی احساس ناتوانی نکنند و از تجارب شکست، درس بگیرند؛ در نتیجه، احساس موفقیت، شادمانی و رشد روانی بیشتری تجربه می کنند. ترکیب این دو متغیر یعنی باورهای فراشناختی سازگار و خودکارآمدی بالا، می تواند محیط آموزشی را از فضایی تنش زا به فضایی پویا و شاد تبدیل کند. هدف مقاله ی حاضر، بررسی نقش و اهمیت این دو سازه ی روان شناختی در ارتقای سطح شادکامی دانش آموزان و تبیین راهکارهای آموزشی برای تقویت آن ها در مدارس است.

کلیدواژه ها:

باورهای فراشناخت ، خودکارآمدی ، شادکامی ، دانش آموزان ، آموزش و پرورش