شناسایی چندشکلی های تک نوکلئوتیدی اگزون دو ژن لپتین و ارتباط آن با صفات لاشه در گوسفندان لری-بختیاری و زل-آتابای

هدف: لپتین یک هورمون پپتیدی است که از بافت چربی ترشح شده و با مصرف خوراک، رشد و متابولیسم لیپیدها مرتبط است. هدف از پژوهشحاضر، بررسی چندشکلی جایگاه ۲۷۱ جفت­بازی شامل کل اگزون۲ و بخشی از اینترون ۲ ژن لپتین در نژادهای گوسفند لری-­بختیاری و آمیخته­ زل-آتابای و ارتباط این جایگاه­ با صفات لاشه و تعیین ژنوتیپ­های مطلوب برای این صفات در گوسفندان موردمطاالعه بود. روش پژوهش: در مطالعه حاضر از ۱۱۴ راس گوسفند شامل ۷۴ راس بره لری-بختیاری از کشتارگاه صنعتی شهرستان فارسان و ۴۰ راس گوسفند آمیخته زل-آتابای در کشتارگاه صنعتی شهرستان گرگان خون گیری انجام شد. جداسازی DNA با روش بهینه یافته-نمکی انجام گرفت. واکنش زنجیره­ای پلیمزار جهت تکثیر قطعه ۲۷۱ جفت بازی دربرگیرنده اگزون دوم و بخشی از اینترون دوم ژن لپتین انجام شده و با بررسی این قطعه با استفاده از روش تفاوت در شکل فضایی تک رشته­ای DNA (SSCP) نه الگوی باندی مشاهده گردید. پس از توالی یابی الگوهای باندی مشاهده شده، از مقایسه آن ها با توالی مرجع شش ژنوتیپ شناسایی گردد. به منظور بررسی ارتباط بین ژنوتیپ ها و صفات موردمطاالعه، اثر ژنوتیپ به عنوان یک متغیر مستقل در مدل ها آورده شد. یافته ها: پس از توالی یابی، سه جهش در این بخش شناسایی گردید. جهش (A/G) ۱۴۱۶ که در نژادهای ایرانی مشاهده شده ­است. جهش دیگر در بخش کدکننده بوده و یک باز سیتوزین وارد توالی گشته (+C ۱۳۲۸) که در نتیجه آن پروتئینی ناقص تولید می گردد. سومین جهش در اینترون دوم تبدیل باز تیمین به گوانین در نوکلئوتید ۱۵۶۶ ­بود. فراوانی­های آللی در گوسفندان لری-بختیاری و آمیخته آتابای-زل به ترتیب برای جهش اول (+C ۱۳۲۸) ۵۵۲/۰ و ۷۸۸/۰، برای جهش دوم (A/G ۱۴۱۶) ۳۵۹/۰ و ۰۰/۰ و برای جهش سوم (T/C ۱۵۶۶) ۱۷۹/۰ و ۱۲۱/۰ است. از مقایسه توالی­های حاصله با توالی­های پایگاه داده NCBI شش ژنوتیپ شناسایی گردید. ارزیابی­های انجام شده در این پژوهش نشان می دهد بین ژنوتیپ­های شناسایی شده در نژاد لری-بختیاری با صفات دور سینه، قد دام، دور بالا و میانی دنبه، عرض بالا و عرض میانی دنبه و میزان تری گلیسرید خون رابطه معنی داری وجود داشت. در آمیخته های زل-آتابای بین ژنوتیپ های شناسایی شده با صفات وزن لاشه و دور پایین دنبه رابطه معنی­دای دیده شد. نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد که چندشکلی های ژن لپتین در جایگاه ۲۷۱ جفت بازی، به ویژه جهش +C۱۳۲۸ و A/G ۱۴۱۶، می توانند به عنوان نشانگرهای مولکولی موثر در برنامه های اصلاح نژاد گوسفندان برای بهبود صفات لاشه (مانند افزایش وزن لاشه و بهبود توزیع چربی) مورداستفاده قرار گیرند. این نتایج اهمیت هدف گیری این ناحیه ژنی را در انتخاب دام های برتر برای تولیدمثل و مدیریت گله ها برجسته می سازد.

کلیدواژه ها:

چندشکلی تک نوکلئوتیدی ، زل -آتابای ، صفات لاشه ، لپتین ، لری-بختیاری