تجزیه همبستگی کانونی صفات رشدی و صفات مرتبط با عملکرد دانه ژنوتیپ های مختلف گندم نان تحت تنش رطوبتی پس از گلدهی

به منظور برآورد همبستگی بین صفات مختلف و گروه بندی ژنوتیپ های گندم نان پاییزه، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان واقع در شهرستان آذرشهر با ۳۰ ژنوتیپ به عنوان فاکتور فرعی و سطوح تنش رطوبتی به عنوان فاکتور اصلی (شاهد بدون تنش رطوبتی و تنش رطوبتی موقع گلدهی) با سه تکرار طی سال زراعی ۹۶-۹۵ اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی کانونی نشان داد، در هر دو سطح نرمال و تنش در گلخانه و مزرعه بین جفت متغیرهای کانونی حاصل از صفات رشدی با عملکرد و اجزای عملکرد همبستگی معنی داری وجود دارد. با توجه به نتایج به دست آمده تحت شرایط آبیاری مطلوب در گلخانه و مزرعه، صفت سرعت رشد رویشی و تحت شرایط تنش در گلخانه و مزرعه، صفات سرعت رشد رویشی و سرعت پرشدن دانه از عوامل مهم و تاثیرگذار بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه محسوب می گردد. در تجزیه خوشه ای بر اساس عملکرد دانه و کلیه صفات مرتبط با آن در شرایط نرمال مزرعه، چهار گروه ایجاد شد که ژنوتیپ های برتر از نظر عملکرد دانه در گروه سوم (c-۹۴-۹، MV۱۷، حیدری و c-۹۴-۸) با میانگین ۱۷/۳۹۴ گرم در مترمربع قرار گرفتند. تحت شرایط تنش خشکی در مزرعه ژنوتیپ های گروه سوم (میهن، c-۹۴-۴، c-۹۴-۳ و c-۹۴-۹) دارای بیشترین عملکرد دانه (۲۱/۲۰۸ گرم در مترمربع) بودند. بر اساس نتایج تجزیه بایپلات، صفات سطح برگ پرچم، سرعت رشد رویشی، تعداد پنجه بارور، عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه نقش تعیین کننده در جداسازی ژنوتیپ ها تحت شرایط نرمال و تنش داشتند، همچنین بین این صفات همبستگی بالایی نیز وجود داشت.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، تجزیه خوشه ای