نگاهی به عملیات البوکرک در غرب آسیا (۱۵۰۳-۱۵۱۵ م) به استناد منابع پرتغالی

این مقاله به سیر وقایع اقیانوس هند طی سال های ۱۵۰۶ تا ۱۵۱۵ میلادی می پردازد. هدف اصلی، تحلیل راهبردهای نظامی، دیپلماتیک و اداری آلبوکرک در مواجهه با چالش های داخلی و خارجی، و ارزیابی تاثیر اقدامات او بر تثبیت سلطه پرتغال در شبه قاره هند است. روش تحقیق بر پایه منابع اولیه پرتغالی، به ویژه آثار فرنائو لوپس د کاستانه دا، و تحلیل تطبیقی وقایع تاریخی با ساختارهای قدرت منطقه ای تنظیم شده است. یافته ها نشان می دهند که آلبوکرک، برخلاف فرماندهان هم عصر خود، به جای تمرکز صرف بر غارت و فتح، در پی ساختن ساختارهای پایدار سلطه بود. او با بنیان گذاری قلعه ها در نقاط راهبردی، ضرب سکه های سلطنتی، و تعامل با جوامع محلی، توانست قدرت پرتغال را از یک حضور نظامی موقت به یک امپراتوری دریایی پایدار تبدیل کند. بحران فرماندهی با فرانسیسکو د آلمیدا، شکست در کالیکوت، و فتح نهایی گوآ از جمله نقاط عطفی هستند که منش سیاسی، صبر استراتژیک، و ابتکار عملی آلبوکرک را برجسته می سازند. در نهایت، این پژوهش نشان می دهد که آلبوکرک نه تنها یک فرمانده نظامی، بلکه معمار سیاسی و فرهنگی نخستین امپراتوری استعماری پرتغال در شرق بود. شخصیتی که توانست میان مذهب، سلطنت، و تجارت پیوندی پایدار برقرار کند و الگویی برای استعمار اروپایی در قرون بعدی ارائه دهد.

کلیدواژه ها:

آلفونسو دو آلبوکرک ، مانوئل پادشاه پرتغال ، شاه اسماعیل اول صفوی ، کوچین ، گوا ، هرمز