اثربخشی روش داستان درمانی در تقویت مهارت های مقابله ای دانش آموزان بانیازهای ویژه

دانش آموزان با نیازهای ویژه به دلیل ویژگی های شناختی، هیجانی و رفتاری خاص خود، در مواجهه با چالش های روزمره ی زندگی، بیش از سایر همسالان نیازمند آموزش مهارت های مقابله ای موثر هستند. یکی از رویکردهای نوین و کارآمد در این زمینه، داستان درمانی است که از طریق استفاده از روایت ها، استعاره ها و بازسازی ذهنی، به رشد سازگاری و بهبود مهارت های هیجانی کودکان کمک می کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی روش داستان درمانی بر تقویت مهارت های مقابله ای دانش آموزان با نیازهای ویژه بود. روش تحقیق از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانش آموزان با نیازهای ویژه ی شهر چابهار در سال تحصیلی جاری بود. از میان آن ها، نمونه ای به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش در دوازده جلسه ی داستان درمانی شرکت کرد و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ی مهارت های مقابله ای و مقیاس رفتار سازشی بود. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که داستان درمانی تاثیر معناداری بر بهبود مهارت های مقابله ای، کنترل هیجان و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دارد. همچنین، این روش موجب افزایش اعتمادبه نفس و کاهش واکنش های هیجانی منفی در مواجهه با استرس شد. بر اساس یافته ها می توان نتیجه گرفت که داستان درمانی رویکردی کارآمد، ساده و قابل اجرا در محیط های آموزشی و مشاوره ای برای ارتقای مهارت های زندگی دانش آموزان با نیازهای ویژه است. پیشنهاد می شود این روش به عنوان یکی از برنامه های آموزشی و درمانی در مدارس استثنایی مورد استفاده قرار گیرد تا ضمن تقویت رشد هیجانی، زمینه ی ارتقای مهارت های سازگاری در این گروه از دانش آموزان فراهم شود.

کلیدواژه ها:

داستان درمانی ، مهارت های مقابله ای ، دانش آموزان با نیازهای ویژه ، سازگاری هیجانی ، آموزش استثنایی