پیامدهای معرفت شناختی رویکردهای ذهنی گرا به تفسیر، با تاکید بر دیدگاه های مجتهد شبستری و سروش

ذهنی گرایی در تفسیر، رویکردی است که دخالت عنصر سوبژکتیو یا دنیای ذهنی مفسر در شکل­گیری معنا را اصیل می داند. این رویکرد، بر آن است که  هر متنی مستقل از خواننده آن، معنایی دارد.دیدگاه های برخی روشنفکران درباره تفسیر، متاثر از رویکرد ذهنی گرایی است.این دسته دیدگاها، با تقریرها و تبیین های مختلف و با چاشنی معرفت دینی، در آثار و اندیشه های روشنفکران اسلامی مانند مجتهد شبستری و سروش انعکاس یافته است.این نوشتار، با روش تحلیلی و با استناد به سخنان این دسته از روشنفکران، به این نتیجه رسیده کهرویکرد ذهنی گرایانه این روشنفکران در تفسیر متون دینی، به نسبیگرایی در معرفت دینی انجامیده است.نسبیگرایی،به صورت های مختلف،مانند تکثرگرایی و تعدد پذیری قرائت های دینی و تحول پذیری معرفت دینی و عصری انگاری آن ظهور یافته است.از پیامدهای نسبی گرایی در معرفت دینی،اعتباربخشی تفسیر به رای، نادیده گرفتن وجود معنای واقعی و قداست زدایی از  متون دینی به ویژه قرآن کریم است.بی گمان،با پذیرش نسبی انگاری و تکثر قرائت ها از متون دینی، دیگر نمی توان از فهم و تفسیر صحیح و معتبر در آن متون سخن گفت.

کلیدواژه ها:

ذهنی گرایی ، نسبی گرایی معرفتی ، تفسیر ، روشنفکران دینی ، مجتهد شبستری ، سروش