جایگاه مالکیت فکری در حمایت از بهره برداری انحصاری و حفاظت از آثار هنری با رویکرد به میراث فرهنگی

هر اثر هنری  آفرینش ذهنی دارای خلاقیت است که متضمن زیبایی بوده و می تواند دارای تاثیر بر اشخاصی  باشد که پیام آن را دریافت می کنند. این اثر درون ذهن خلق شده و به بیرون ذهن منعکس و در یک شء مادی تثبیت می شود و قابلیت تکثیر و نشر دارد. همین اثر از جهت دیگر چه بسا نشان دهنده  فرهنگ و یا سابقه فرهنگی و تاریخی یک جامعه و مورد علاقه مردم آن سرزمین باشد. با توجه به این ابعاد درباره اثر هنری  پرسش های متفاوتی وجود دارد. یکی اینکه ابراز امر ذهنی هنری به بیرون ذهن ذیل چه نهاد حقوقی قرار می گیرد. دیگر اینکه اگر خلق ذهنی به بیرون ذهن منعکس شده و در یک شیء فیزیکی تثبیت شود چگونه حمایت  و جلوی تعدی به آن گرفته می شود و دیگر اینکه نظام حقوقی از کدام بهره بردری اقتصادی حمایت می کند. و در نهایت اینکه نظام حقوقی با چه تحلیل و مبنای از اثر هنری محافظت کرده و جلوی اتلاف یا تلف و اضمحلال آن را می گیرد. این پرسش ها به سه دسته تقسیم می شود. یکی اینکه دیدگاه نظام حقوقی نسبت به ابراز خلق ذهنی و بیان چیست. این امر مربوط به نهاد آزادی بیان و حدود آن است. دیگر اینکه نظام حقوقی چگونه از اثر به لحاظ معنوی و اقتصادی حمایت کرده و از منافع اقتصادی انحصاری حمایت و آن را به رسمیت می شناسد و دیگر اینکه برای محافظت از اثر و بقای آن چه تمهیدی می اندیشد.آنچه در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد پرسش سوم است. پرسش سوم خود صورت های مختلفی دارد. این مقاله در صدد است تا چگونگی محافظت از اثر را مورد بررسی قرار دهد. آنچه مسلم است برای حمایت از بهره برداری اقتصادی هنرمند  یا جامعه از اثر هنری خود و همچنین عدم تعرض به حیث معنوی اثر نظام مالکیت فکری طراحی شده است.  لکن آنچه در یک نظام فرهنگی و تمدنی مورد بحث است این است که چرا باید از یک اثر هنری محافظت کرد و جلوی تلف و اضمحلال آن را گرفت. در اینجا دو بحث مهم مطرح است یکی اینکه حمایت مالکیت فکری خود زمینه ای برای محافظت می شود و دیگر اینکه با توسعه ادبیات مالکیت فکری صاحبان حق را از شخص به گروه و جامعه دارای یک فرهنگ توسعه داد و در نهایت اینکه مبنای تعهد برای محاظت به غیر از حمایت جستجو کرد. مقاله حاضر مقاله حاضر با روش تحلیلی و با استفاده از زیرساخت های نظری  در تلاش است با پیوند برقرار کردن میان حمایت و حافظت نقش مالکیت فکری در بهره برداری و در محافظت را تحلیل کرده و افزون بر این زمینه توسعه مفهومی و ساختاری مالکیت فکری را مورد بررسی قرار داده و در نهایت به دیگر مبانی محافظت از اثار هنری اشاره کرده و نسبت آنها را با مبانی مالکیت فکری جستجو کند. نگاه نگارنده در این مقاله این است که مالکیت فکری هر چند بر مبنای  حمایت و بهره برداری بوده و برای محافظت طراحی نشده است اما تاثیر در محافظت داشته است. با  وجود مالکیت فکری برای محافظت از اثار هنری کافی نیست. در نتیجه حفاظت از آثار هنری نیازمند مبانی تکمیلی است

کلیدواژه ها:

آثار هنری ، مالکیت فکری ، حقوق هنرمندان ، حمایت از آثار هنری ، حفاظت از آثار هنری ، میراث فرهنگی