اخلاق یهودی غایت گرا یا وظیفه گرا؟

هر نظام اخلاقی دست کم دارای شش عنصر اصلی است: نظریه ارزش اخلاقی، اصول بنادین اخلاقی، قواعد استنتاجی، مشوق های رعایت اصول و وقاعد اخلاقی، ضمانت های اجرای آن اصول و قواعد و نیز توجیه و بیان لزوم اخلاقی بودن و نیز درستی نظام اخلاقی مزبور. این نظام، با توجه به منابع معرفت اخلاقی و در نظر گرفتن مبانی اخلاق، ساخته و پرداخته شده و به جامعه هدف ارائه گردیده است. در این نظام، نظریه ارزش اخلاقی اصلی ترین عنصر شناخته می شود که سایر عناصر هرکدام به گونه ای به آن متکی هستند. در نظام اخلاق یهودی، درباب نظریه ارزش اخلاقی دو نظریه متفاوت دیده می شود: دیدگاه وظیفه گرا و دیدگاه غایت انگار. اکنون عده ای بر آن هستند که اخلاق یهودی، یک اخلاق وظیفه گراست و بر این مطلب استدلال می نمایند. در این نوشتار، با توجه به تنخ (عهد عتیق) و مبانی اخلاق در یهودیت، دیدگاه غایت انگار مورد تاکید قرار گرفت و ادله وظیفه گرایان مورد نقد و بررسی واقع شد. روشن است که تفاوت این دو دیدگاه، در رفتار رژیم صهیونی و نیز صهیونیست ها در دو سال اخیر کاملا مشهود است. در نگاه وظیفه گرایانه، کافی است یک عالم دینی با برداشت خود، قتل عام مردم غزه، لبنان، یمن و ایران را مستند به فرمان الهی کند؛ در این حالت دیگر هیچ دلیل عقلی و یا تجربی و حتی عاطفی نمی تواند مانع این جنایت شود.

کلیدواژه ها:

نظام اخلاقی ، نظریه ارزش اخلاقی ، مبانی اخلاق ، اخلاق یهودی ، غایت گرایی اخلاقی ، وظیفه گرایی اخلاقی