گونه شناسی روایات تفسیری اهل بیت (علیهم السلام) درآیات متشابه قرآن

سال انتشار: 1404
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 33

نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_NQR-1-2_002

تاریخ نمایه سازی: 19 مهر 1404

چکیده مقاله:

این پژوهش به بررسی گونه شناسی روایات تفسیری اهل بیت (ع) در مواجهه با آیات متشابه قرآن پرداخته است. مسئله اصلی این تحقیق، شناسایی انواع روایات تفسیری و تحلیل نقش آن ها در رفع ابهامات و تشابهات آیات قرآن است. اهمیت این موضوع از آنجا ناشی می شود که آیات متشابه به دلیل ابهامات مفهومی، همواره چالشی برای مفسران بوده و روایات اهل بیت (ع) به عنوان منابع معتبر تفسیری، نقش کلیدی در تبیین این آیات دارند. روش تحقیق به صورت کیفی و توصیفی- تحلیلی بوده و داده ها از منابع تفسیری و حدیثی شیعه به صورت هدفمند گرد آوری و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی بررسی شده اند. یافته ها نشان می دهد که روایات تفسیری اهل بیت (ع) در دو دسته کلی ناظر به ظاهر آیات و بیان مصادیق تقسیم بندی می شوند و هر یک با روش هایی مانند ایضاح لفظی، بیان شان نزول، توضیح مفاهیم کلیدی، نقد روایات و تفاسیر ناصحیح، جری و تطبیق، به رفع تشابه و تبیین معانی آیات کمک می کنند. این پژوهش چارچوبی نظری برای گونه شناسی روایات تفسیری ارائه کرده و نشان می دهد که اهل بیت (ع) از روش شناسی نظام مند و هدفمندی در تفسیر آیات متشابه بهره برده اند.

نویسندگان

سیدمحمود طیب حسینی

استاد گروه قرآن پژوهی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران.

طاهره لطیفی پاکده

طلبه سطح چهار رشته تفسیر تطبیقی موسسه آموزش عالی معصومیه قم، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن اثیر، ابوالسعادات (۱۳۶۷). النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، ...
  • ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی (۱۴۱۴ق). فتح الباری فی ...
  • ابن حنبل، احمد (۱۴۱۳ق). مسند احمد، بیروت: دار صادر ...
  • ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (۱۳۸۰). تحف العقول، تهران: ...
  • ابن شهر آشوب، محمد بن علی (بی تا). مناقب آل ...
  • ابن فارس، احمد (۱۴۰۴ق). معجم مقاییس اللغه، قم: دفتر تبلیغات ...
  • ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم (۱۳۹۳ق). تاویل مشکل القرآن، بی ...
  • ابن کثیر، اسماعیل (۱۴۱۵ق). تفسیرالقرآن العظیم، بیروت: دارالمعرفه ...
  • ابن منظور، محمد (۱۴۱۴ق). لسان العرب، بیروت: دار صادر ...
  • احسانی، کیوان و حیدری، کبری (۱۳۹۸). «گونه شناسی روایات تفسیری ...
  • اربلی، علی بن عیسی (۱۴۰۳ق). کشف الغمه فی معرفه الائمه، ...
  • اشعری، ابوالحسن (۱۴۱۹ق). مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین. بیروت: دارالنشر ...
  • امام عسکری، حسن بن علی (ع) (۱۴۰۹ق). التفسیر المنسوب الی ...
  • امام علی بن حسین(ع) (۱۴۰۵ق). الصحیفه السجادیه، تصحیح: علی انصاریان، ...
  • بحرانی، سیدهاشم (۱۴۱۶ق). البرهان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه الوفاء ...
  • برقی، احمد بن محمد (۱۴۱۳ق). المحاسن. تحقیق: سیدمهدی رجائی، قم: ...
  • بیرو، آلن (۱۳۶۶). فرهنگ علوم اجتماعی، مترجم: باقر ساروخانی، تهران: ...
  • جزائری، سید نعمت الله (۱۳۸۱ش). النور المبین فی قصص الانبیاء ...
  • جزری، مبارک بن محمد (۱۳۶۷). النهایه فی غریب الحدیث و ...
  • جمعی از علماء (۱۳۸۱). الاصول السته عشر، تحقیق: ضیاءالدین المحمودی ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد (۱۴۱۰ق). الصحاح تاج اللغه و صحاح ...
  • حرعاملی، محمد بن حسن (۱۴۰۹ق). وسائل الشیعه، تحقیق: موسسه آل ...
  • حسینی استرآبادی، سید شرف الدین (۱۴۰۹ق). تاویل الآیات الظاهره فی ...
  • حلی، علی بن یوسف بن مطهر (بی تا). العدد القویه ...
  • حویزی، عبد علی (۱۴۱۲ق). نور الثقلین، قم: موسسه اسماعیلیان ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۲ق). مفردات الفاظ القرآن، دمشق ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۰۵ق)، مقدمه جامع التفاسیر، کویت: ...
  • ساروخانی، باقر (۱۳۷۰). جامعه شناسی ارتباطات، تهران: انتشارات اطلاعات ...
  • سبحانی، جعفر (۱۳۹۱). تفسیر صحیح آیات مشکله قرآن، قم: موسسه ...
  • سیوطی، جلال الدین (بی تا). الاتقان فی علوم القرآن. تحقیق: ...
  • شریف رضی، محمد بن حسین (۱۴۱۴ق). نهج البلاغه، تصحیح: محمد ...
  • شکرانی، رضا، و سیدناری، طاهره سادات (۱۳۹۷). «پژوهشی نو در ...
  • صدوق، محمد بن علی (۱۴۱۴ق). الخصال، قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • صدوق، محمد بن علی (۱۴۱۶ق). التوحید، قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • صدوق، محمد بن علی (۱۴۱۳ق). عیون اخبار الرضا (ع)، قم: ...
  • صفار قمی، محمد بن حسن (۱۴۰۴ق).بصائر الدرجات، قم: مکتبه آیه ...
  • طباطبایی، سید محمدحسین (۱۴۱۷ق). القرآن فی الاسلام، قم: دفتر تبلیغات ...
  • طبرسی، احمد بن علی (۱۴۱۳ق). الاحتجاج علی اهل اللجاج، تحقیق: ...
  • طبری، محمدبن جریر (۱۴۰۸ق).جامع البیان عن تاویل آی القرآن، بیروت: ...
  • طریحی، فخرالدین (۱۴۱۵ق). مجمع البحرین، قم: موسسه نشر اسلامی ...
  • طیب حسینی، محمود (۱۴۰۱). واکاوی واژگان قرآن در روایات اهل ...
  • عیاشی، محمد بن مسعود (۱۳۸۰ق). کتاب التفسیر، تهران: المطبعه العلمیه ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد (۱۴۰۹ق). العین، قم: موسسه دارالهجره ...
  • قمرزاده، محسن، و خدابنده لو، ملیحه (۱۴۰۰). «واکاوی مفهوم گونه ...
  • قمی، علی بن ابراهیم (۱۴۰۴ق). تفسیر القمی، قم: دار الکتب ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب (۱۴۰۷ق). الکافی. تهران: دار الکتب الاسلامیه ...
  • کورانی، علی (۱۴۱۹ق). العقائد الاسلامی، قم: مرکز المصطفی للدراسات الاسلامیه ...
  • مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳ق). بحار الانوار الجامعه لدر اخبار الائمه الاطهار(ع). ...
  • مسعودی، عبدالهادی (۱۳۹۹). تفسیر روایی جامع (مبانی، منابع و روش). ...
  • مشهدی، عبدعلی (۱۴۲۷ق). کنز الدقائق و بحر الغرائب، قم: انتشارات ...
  • معرفت، محمدهادی (۱۳۸۴). التمهید فی علوم القرآن، تهران: انتشارات سمت ...
  • معین، محمد (۱۳۸۲). فرهنگ لغت معین، تهران: امیرکبیر ...
  • ناصح، علی احمد، و بهرامی، فریده (۱۳۹۵). «گونه شناسی روایات ...
  • نباطی عاملی، علی بن محمد (۱۳۸۴ق)، الصراط المستقیم الی مستحقی ...
  • نسائی، احمد بن شعیب (۱۴۱۱ق). السنن الکبری، بیروت: دار الکتب ...
  • نسائی، احمد بن شعیب (۱۴۰۵ق). عمل الیوم واللیله. بیروت: موسسه ...
  • نورمحمدی نجف آبادی، یحیی و نورمحمدی نجف آبادی، محمدرضا (۱۴۰۱). ...
  • نیسابوری، عبیدالله بن عبدالله (۱۴۱۱ق). شواهد التنزیل لقواعد التفضیل. تحقیق: ...
  • نیشابوری، حاکم (بی تا). المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دارالمعرفه ...
  • نمایش کامل مراجع