مطالعه حداقل جریان زیست محیطی رودخانه مارون

برآورد حداقل جریان زیست محیطی، مهم ترین راهکار برای جلوگیری از اثرات منفی تنظیم جریان رودخانه ها است. تاکنون روشهای گوناگونی برای برآورد جریان زیست محیطی رودخانه ارائه شده است. انتخاب روش مناسب از میان روشهای مختلف بر اساس زمان، داده، هزینه و اهمیت صورت می گیرد. با توجه به شرایط کنونی کشور، استفاده از روش هیدرولیکی محیط خیس شده نسبت به روشهای هیدرولوژیکی (آنچه تاکنون در ایران صورت گرفته) گامی رو به جلو در این زمینه است. آنچه در این روش از اهمیت فراوانی برخوردار می باشد، تعیین نقطه بحرانی در منحنی دبی-محیط خیس شده است. در این زمینه تاکنون روشهای چشمی، شیب، انحنا، نقطه ایده آل مرتبه اول و دوم توسط پژوهشگران مختلف ارائه شده است. انتخاب روش مناسب از میان آنها همچنان با ابهاماتی همراه است. در این پژوهش ضمن بررسی روشهای بیان شده، روش جدیدی به نام نقطه ایده آل اصلاح شده ارائه گردید. در ادامه پژوهش، حداقل جریان زیست محیطی چهار رودخانه مهم در استان کهگیلویه و بویر احمد با روش محیط خیس شده و بر اساس تکنیک های مختلف تعیین نقطه بحرانی در منحنی برآورد شد. نتایج نشان داد روش شیب همواره عدد بیشتری نسبت به روش انحنا بدست می دهد و روش نقطه ایده آل مرتبه دوم عددی مساوی یا بزرگتر نسبت به روش نقطه ایده آل مرتبه اول بدست می دهد. همچنین نتایج روش نقطه ایده آل اصلاح شده اعدادی کمتر، بیشتر یا در میان نتایج حاصل از دیگر روشها بدست داد. با بررسی نتایج و همچنین دسته بندی عوامل ایجاد خطا در روشهای مختلف تعیین نقطه بحرانی در منحنی دبی-محیط خیس شده، روش نقطه ایده آل اصلاح شده به دلایل متعدد منطقی و ریاضی به عنوان بهترین روش در این زمینه انتخاب شد. در نهایت برای رودخانه های مارون، بشار، زهره و خیرآباد به ترتیب دبی 8/8، 5/10، 3/6 و 9 متر مکعب بر ثانیه به عنوان حداقل جریان زیست محیطی محاسبه و پیشنهاد شد.

کلیدواژه ها:

رودخانه مارون ، جریان زیست محیطی ، روش محیط خیس شده