ارزیابی ایده تفکیک قوا در ایران؛ از توازن ناقص تا تمرکز کامل

نظارت و تعادل میان قدرت های سیاسی و ایجاد راهکاری حقوقی برای برقراری و تداوم آن و دستیابی به شیوه ای مطلوب، از مهمترین کار ویژه های یک ساختار حقوقی کارآمد است. فقد مبانی فکری سنجیده و پذیرفته برای ساز و کار نظارت و تعادل، موجب بروز رویه های نامطلوب در جهت برهم خوردن توازن قدرت ها و در نتیجه بروز تمرکز قدرت و فساد خواهد شد. پرسش اصلی این مقاله از چیستی و چگونگی رویه عملی حکومت در توزیع قدرت است و اینکه آیا با ایده تفکیک قوا سازگار هست یا خیر؟ روش تحقیق، توصیفی_تحلیلی است که به شیوه کتابخانه ای به گردآوری داده ها پرداخته شده است. توصیفی است به این معنا که در ابتدا به توصیف و توضیح مفاهیم و موضاعات مورد بحث پرداخته ایم و مقصود خود را از طرح آن ها مشخص کرده ایم. سپس به تحلیل داده ها پرداخته ایم به این معنا که مقدمات و نتایج استدلالات و مباحث را ارزیابی کرده ایم و به نقد و بررسی آنها پرداخته ایم تا تناقضات و کاستی های آنها آشکار شود. بدین منظور هم به ارزیابی اصول قانون اساسی و معانی و پیامدهای آن پرداخته ایم و هم به مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی و فرامین امام خمینی (ره) ارجاع داده ایم. حاصل آنکه، از ویژگی ها و مبانی اصول تفکیک قوا در ساختار حقوقی ما نمی توان به درستی سراغ گرفت، بر این اساس رویه عملی حکومت نیز سازگاری چندانی با مبانی نظارت و تعادل و تفکیک و توازن قدرت ها ندارد بلکه در جهت عکس آن در حرکت است.

کلیدواژه ها:

تفکیک قوا