اثر غلظت های مختلف هورمون اکسین بر ریشه زایی انواع قلمه Tecomella undulata (Roxb.) Seem (انارشیطان)

نبود امکان تکثیر گیاه انارشیطان از طریق زایشی و تخریب شدید رویشگاههای طبیعی آن در ایران موجب شد تا تکثیر آن از طریق غیرجنسی با استفاده از هورمونهای ریشه زا مدنظر قرار گیرد. با این هدف، قلمه های نیمه چوبی و چوبی (هوایی و ریزوم) در اردیبهشت ماه از رویشگاه طبیعی جمع آوری شدند. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو نوع قلمه (ساقه و ریزوم)، دو فرم قلمه (نیمه چوبی و چوبی) و سه تیمار هورمونی در سه سطح غلظتی (۰، ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ میلی گرم در لیتر) با شش تکرار انجام شد. تیمار قلمه ها به مدت پنج دقیقه با محلولهای سطوح غلظتی مختلف هورمونهای ایندول ۳-بوتریک اسید (IBA)، نفتیل استیک اسید (NAA) و مخلوط دو هورمون (NAA+IBA)، که با ده میلیلیتر ژل کربومر ۹۴۰ (Carbomer) مخلوط شده بودند (افزایش چسبندگی محلول هورمونی به قلمه)، انجام شد. قلمه های تیمارشده، در گلدانهای پلاستیکی حاوی ماسه بادی مرطوب کاشته شد. نتایج نشان داد، تیمار ترکیبی NAA+IBA موجب افزایش سه تا پنج برابری ریشه زایی قلمه های هوایی نسبت به قلمه شاهد (۳۳/۱۶درصد) شد. در حالی که، درصد ریشهزایی قلمههای نیمهچوبی و چوبی ریزومی در حضور و عدم حضور اکسین نسبت به درصد ریشه زایی قلمه ریزومی شاهد، به نسبت، یکسان (>۳۳/۸۳درصد) و فاقد اختلاف معنیدار (۰۵/۰p≤) بود. این نتایج بیانگر آن است که برای تکثیر انارشیطان، استفاده از ترکیب NAA+IBA با غلظت ۱۵۰۰ میلی گرم در لیتر، برای ریشهزایی قلمه های هوایی نیمه چوبی و چوبی بهترین اثر را دارد ولی تولید نهال از قلمه ریزومی، نیاز به تیمار با هورمونهای ریشه زا ندارد.

کلیدواژه ها:

سمنگ ، ایندول ۳-بوتریک اسید ، نفتیل استیک اسید ، ریشه زایی