فرهنگ پذیری یا فرهنگ ستیزی؟ بازنمایی خاورمیانه در سینمای غرب و تاثیر آن بر ارتباطات بین فرهنگی

بازنمایی «دیگری» در سینمای غرب به ویژه پس از واقعه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، نقش مهمی در شکل دهی کلیشه های فرهنگی نسبت به خاورمیانه و اسلام داشته است. این مقاله با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و تحلیل محتوای چند فیلم و سریال نمونه از جمله آرگو، Body of Lies، American Sniper، Lawrence of Arabiaو سریال Homeland به بررسی نحوه ی بازنمایی خاورمیانه و تاثیر آن بر روابط بین فرهنگی می پردازد. یافته ها نشان می دهد که هالیوود پس از ۱۱ سپتامبر با بهره از گفتمان «جنگ با تروریسم»، اسلام و خاورمیانه را عمدتا در قالب «دشمن» یا «دیگری» القا کرده است، به گونه ای که فیلم ها مسلمانان را اغلب با نقشی تروریستی و خشن به تصویر می کشند. این بازنمایی های یک بعدی کلیشه های ضداسلامی را تقویت کرده و زمینه ی سوگیری مخاطبان را نسبت به فرهنگ های خاورمیانه فراهم می کند. تحلیل بیان می کند که گرچه برخی آثار ممکن است تلاش هایی برای نقد این تصویرسازی داشته باشند، اما کلیت بازنمایی ها به ایجاد تصویری «اسلام هراسانه» و مخرب از خاورمیانه انجامیده است. نتایج این پژوهش بیانگر این است که چنین تصویری فرهنگی آسیب زای هالیوودی، فرایند تعامل بین فرهنگی را مختل کرده و با تقویت پیش فرض های منفی، درک و ارتباطات میان جوامع غرب و شرق را دشوار می سازد.

کلیدواژه ها:

بازنمایی ، سینمای هالیوود ، خاورمیانه ، کلیشه فرهنگی ، اسلام هراسی ، روابط بین فرهنگی