بررسی مفهوم تعهد و میزان حضور آن در غزل معاصر فارسی

مفهوم ادبیات متعهد در قرن نوزدهم میلادی در اروپا شکل گرفت و به حوزه های گوناگونی چون دین، اخلاق، ملیت، سیاست، اجتماع، اقتصاد و مسائل انسانی تقسیم شد اما عمدتا بر مسائل ملی، اخلاقی و اجتماعی تمرکز داشت. با پیشرفت جامعه بشری، این مفهوم فراگیرتر، جهانی تر و انسان مدارتر شد و با سرنوشت کل بشریت پیوند یافت. پژوهش حاضر با روش تحلیلی-توصیفی به بررسی جایگاه ادبیات متعهد در غزل نئوکلاسیک می پردازد. پس از انقلاب مشروطه، تحولات بنیادین در ادبیات فارسی، غزل را به بستری نو برای بازتاب اندیشه های اجتماعی تبدیل کرد. این جریان که به نام غزل نو معتدل یا نئوکلاسیک شناخته می شود، پس از انقلاب اسلامی به اوج بالندگی رسید و به اصلی ترین جریان غزل معاصر بدل شد. شاعران برجسته این سبک مانند سیمین بهبهانی، حسین منزوی، منوچهر نیستانی و محمدعلی بهمنی با تکیه بر انسان دوستی و دغدغه های سیاسی و اجتماعی، شعر خود را ابزاری برای آگاهی بخشی و بیداری مردم ساختند. آنها به عنوان مصلحان اجتماعی با زبانی نمادین و گاه حماسی، مسائلی چون استبداد، فقر، بی عدالتی و نابرابری را به تصویر کشیدند. این مقاله با تحلیل اشعار این پیشگامان، نقش تعهد اجتماعی و سیاسی را در غزل نئوکلاسیک بررسی می کند و نشان می دهد که چگونه این شاعران با شعر خود به ارتقای شعور جمعی و اصلاح اجتماعی کمک کردند.

کلیدواژه ها:

ادبیات متعهد ، شعر متعهد ، غزل نئوکلاسیک ، شاعران معاصر ، تعهد