رویکردهای مبتنی بر بازی سازی در آموزش زبان عربی بر اساس نظریه خودمختاری: تاثیر بر انگیزه و یادگیری

آموزش زبان عربی در ایران، با وجود اهمیت فرهنگی و آموزشی آن، به دلیل تکیه بر روش های سنتی و کاهش انگیزه دانش آموزان با چالش هایی مواجه است. این پژوهش تاثیر رویکردهای بازی سازی مبتنی بر نظریه خودمختاری (دسی و رایان) را بر انگیزه درونی و یادگیری زبان عربی در دانش آموزان دبیرستانی بررسی کرد. مطالعه با روش ترکیبی (کمی و کیفی) و طراحی شبه آزمایشی پیش آزمون–پس آزمون با گروه کنترل انجام شد و ۵۰۰ دانش آموز از ارومیه و تبریز در آن مشارکت داشتند. گروه آزمایشی آموزش مبتنی بر برنامه بازی گونه (شامل امتیاز، نشان و جدول رتبه بندی) دریافت کرد، در حالی که گروه کنترل با روش های سنتی آموزش دید. داده ها از طریق پرسشنامه انگیزه، آزمون مهارت های زبانی (خواندن، نوشتن، گوش دادن، صحبت کردن) و مصاحبه های نیمه ساختارمند جمع آوری و با آزمون های t جفت شده، ANOVA و تحلیل مضمون تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بازی سازی به طور معناداری انگیزه درونی را افزایش داد (d=۲.۱۲ برای دختران؛ d=۲.۰۵ برای پسران) و عملکرد مهارت های زبانی را در گروه آزمایشی بهبود بخشید (η²=۰.۲۵–۰.۳۶)، در حالی که گروه کنترل تغییر قابل توجهی نداشت. تحلیل رگرسیون تایید کرد که خودمختاری (β=۰.۴۲)، شایستگی و ارتباط پیش بینی کننده های کلیدی انگیزه هستند. یافته های کیفی نیز بر تاثیر مثبت عناصر بازی سازی در ایجاد تجربه یادگیری جذاب تاکید داشتند، هرچند موانعی مانند کمبود امکانات فناوری و مقاومت معلمان گزارش شد. این نتایج نشان می دهد که بازی سازی، با تقویت نیازهای روان شناختی، می تواند آموزش زبان عربی را در ایران متحول کند، اما رفع موانع نیازمند سرمایه گذاری در فناوری و آموزش معلمان است.

کلیدواژه ها:

بازی سازی ، آموزش زبان عربی ، نظریه خودمختاری ، انگیزه درونی