نقش گردشگری در بازآفرینی روستایی با تاکید بر پایداری فرهنگی و اقتصادی

در دهه های اخیر، گردشگری به عنوان یکی از ابزارهای موثر در بازسازی و ارتقاء سکونتگاه های روستایی، به ویژه آن هایی که در مسیر زوال و متروک شدن قرار گرفته اند، جایگاهی فزاینده یافته است. این پژوهش با تمرکز بر روستای تاریخی اصفهک، واقع در استان خراسان جنوبی، تلاشی است برای واکاوی نقش و کارکرد گردشگری در فرآیند احیای همه جانبه ی یک روستا که در پی یک زلزله ی شدید، در آستانه ی فراموشی و تخلیه کامل جمعیت قرار گرفته بود. روستای اصفهک با بهره گیری از ظرفیت های معماری بومی، بهره برداری از میراث فرهنگی و جلب مشارکت فعال ساکنان محلی، توانسته زمینه ای برای جذب گردشگران فرهنگی فراهم سازد و مسیر جدیدی برای حیات اجتماعی و اقتصادی خود ترسیم کند. در این مطالعه که با رویکردی آمیخته(کمی و کیفی) صورت گرفته، سعی شده است تاثیرات چندوجهی گردشگری بر شاخص هایی چون پایداری فرهنگی، انسجام اجتماعی، مشارکت مردمی، توسعه ی معیشتی و بازتعریف هویت مکانی به صورت تحلیلی بررسی شود. از جمله محورهای اصلی تحقیق، می توان به تحلیل تغییرات ساختاری در بافت روستا، تحولات اقتصادی ناشی از گردشگری، ارتقای حس تعلق اجتماعی در میان ساکنان، و چالش های مدیریتی و زیست محیطی فراروی این فرآیند اشاره کرد. نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن است که چنانچه فرآیند توسعه گردشگری با رویکردی مبتنی بر پایداری، مشارکت محوری و احترام به ویژگی های بومی دنبال شود، می تواند نه تنها به احیای سکونتگاه های تاریخی منجر شود، بلکه به عنوان یک الگوی موفق در بازآفرینی سایر مناطق روستایی کشور نیز مورد استفاده قرار گیرد. تجربه ی اصفهک، گواهی است بر این ادعا که ترکیب هوشمندانه ی میراث فرهنگی با برنامه ریزی هدفمند و مشارکت جامعه محلی، می تواند موتور محرکه ای برای توسعه ای متعادل، پایدار و درون زا باشد.

کلیدواژه ها:

گردشگری ، روستای اصفهک ، بازآفرینی روستایی ، پایداری فرهنگی و اقتصادی