مروری بر تاثیر تعاملات ژنتیکی و اپی ژنتیکی در تنظیم متابولیسم و تعیین نیازهای تغذیه ای ورزشکاران نخبه: مکانیسم های مولکولی و پیامدهای عملکردی

مقدمه و هدف: عملکرد ورزشی نخبه حاصل تعامل پیچیده بین ژنتیک، اپی ژنتیک و تغذیه است. ژن ها مسیرهای متابولیکی را کنترل می کنند و عوامل اپی ژنتیکی مانند متیلاسیون DNA و miRNAها، تحت تاثیر سبک زندگی، بر بیان ژن ها اثر می گذارند. این مطالعه با هدف مرور شواهد علمی مرتبط با نقش این تعاملات در تنظیم متابولیسم و تعیین نیازهای تغذیه ای ورزشکاران نخبه، جهت زمینه سازی طراحی برنامه های تغذیه ای و تمرینی شخصی سازی شده انجام شد.روش شناسی: این پژوهش به صورت مرور سیستماتیک انجام شد. مقالات فارسی و انگلیسی منتشرشده بین سال های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۵ با استفاده از کلیدواژه های مرتبط با ژنتیک، اپی ژنتیک و تغذیه ورزشی در پایگاه های PubMed، Scopus، Web of Science و Google Scholar جست وجو شدند. پس از غربالگری و ارزیابی کیفیت با پرسشنامه دان وبلک، ۱۴ مقاله برای تحلیل نهایی انتخاب شد.یافته ها: نتایج نشان دادند که پلی مورفیسم های ژنی، متیلاسیون DNA و miRNAها نقش کلیدی در تنظیم متابولیسم، پاسخ تغذیه ای و عملکرد ورزشی دارند. ترکیب رژیم غذایی با ورزش می تواند مسیرهای اپی ژنتیکی را تعدیل کرده و سلامت متابولیک را بهبود بخشد. شواهدی از اثربخشی رژیم های شخصی سازی شده بر اساس ژنتیک فرد در ارتقاء عملکرد و پیشگیری از اختلالات متابولیکی به دست آمد. نقش میکروبیوتای روده، مکمل های هدفمند و miRNAها در طراحی مداخلات شخصی نیز برجسته بود.نتیجه گیری: استفاده از داده های ژنتیکی و اپی ژنتیکی، راهی نوین برای تدوین برنامه های دقیق، شخصی سازی شده و مبتنی بر شواهد در تغذیه ورزشی فراهم می کند.

کلیدواژه ها:

اپی ژنتیک ، تنظیم متابولیسم ، عملکرد ورزشکاران نخبه ، نوتریژنومیکس ، تغذیه ورزشی