بررسی شاخص های تاب آوری شهر هوشمند و نقش آن در توسعه پایدار شهری

در سال های اخیر رشد بی رویه جمعیت و خسارت های فراوان ناشی از مخاطرات طبیعی و انسانی به کالبد و محیط شهرها موجب شده است تا تاب آوری به اهداف مهم شهرها تبدیل شود. هسته های شهری با تراکم بالای جمعیت و بیشترین میزان سرمایه های انسانی اقتصادی زیرساختی بیش از هر نقطه دیگری از یک کشور در معرض تهدیدات قرار دارند. امروزه بیشتر شهرها و جوامع سکونتگاهی در مکان هایی بنا شده اند که در معرض وقوع انواع سوانح طبیعی و انسان ساخت هستند. ایران همانند سایر کشورها سطح بالایی از شهرنشینی را تجربه کرده است که کالبد فیزیکی نواحی شهری را کاملا دگرگون ساخته است به طوری که در حال حاضر سهم جمعیت شهری بیش از ۷۰ درصد است. بنابراین در پژوهش حاضر، ارزیابی تاب آوری شهرها با تاکید بر بعد کالبدی، عرض راه، دسترسی به فضاهای سبز و باز، دسترسی به فضاهای چند منظوره، فاصله از بافت فرسوده و غیره مورد سنجش قرار می گیرد. این تحقیق نشان می دهد که شهرهای مختلف دارای ابعاد تاب آوری مختلفی با درجه های هستند که حاکی از خصوصیات منحصر به فرد هر شهر هوشمند است. هدف اصلی پژوهش نیز ارزیابی تاب آوری شهری در مقابل مخاطرات و ارائه راهکارهای کاهش آسیب پذیری و ارتقاء تاب آوری شهر با توجه به توسعه پایدار شهری می باشد. روش شناسی تحقیق: روش شناسی این تحقیق مبتنی بر رویکردهای توصیفی-تحلیلی است. ابتدا با استفاده از مطالعات اسنادی و دیدگاه های متخصصان در این زمینه معیارهای موثر بر تاب آوری کالبدی شهرها مورد بررسی قرار گرفت و رابطه بین هوشمندی و تاب آوری یک شهر نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: با گذشت چهار نسل تحول نظری و تجربی شهر هوشمند، انتظار بر این بود که با اتکا بر تکنولوژی هایی نظیر اینترنت اشیا، هوش مصنوعی، رایانش ابری و نظایر آن، این نظریه راهکار مواجهه با مساله و حل پیچیدگی های برنامه ریزی تاب آوری باشد. لکن پژوهش های بیشمار اخیر، مبین خلاف آن است. ریشه مساله نه در کاربرد تکنولوژی بلکه در تلفیق نظری شهر هوشمند و تاب آوری شهری است. بنابراین پیشنهاد این پژوهش برای مطالعات آتی به پژوهشگران این است که مطالعات تکمیلی و اختصاصی در شش عامل فرآیند، منابع، تکنولوژی، نهاد، فعالیت و انسان در زمینه مدنظر را پیش از ورود به بحث شهر هوشمند تاب آور به انجام رسانند.

کلیدواژه ها:

تاب آوری شهری ، شهر هوشمند ، توسعه پایدار ، مخاطرات ، کالبد شهری