بررسی صحت شرط ضمان عامل در عقدمضاربه از منظر فقهی وحقوقی

عقد مضاربه یکی از مهم ترین عقود مشارکتی در فقه اسلامی و حقوق ایران است که طی آن، مالک سرمایه ای را در اختیار عامل قرار می دهد تا با آن تجارت کند و سود حاصل را طبق توافق تقسیم نمایند. یکی از مباحث چالش برانگیز در این عقد، ضمان سرمایه و مسئولیت عامل در قبال زیان های احتمالی است. بر اساس فقه اسلامی و قانون مدنی ایران، اصل بر این است که عامل ضامن زیان نیست، مگر در صورت تعدی و تفریط. با این حال، در برخی شرایط خاص، شرط ضمان سرمایه مورد بحث قرار می گیرد. برخی حقوقدانان، شرط ضمان را موجب بطلان عقد می دانند، زیرا آن را خلاف مقتضای ذات عقد مضاربه تلقی می کنند. در مقابل، گروهی معتقدند که این شرط به عنوان یک تعهد قراردادی معتبر بوده و با قواعد حقوقی سازگار است، چراکه سرمایه گذار تنها در صورتی حاضر به واگذاری سرمایه خواهد بود که سرمایه پذیر متعهد به جبران خسارت احتمالی باشد. در این مقاله، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، مبانی فقهی و حقوقی ضمان عامل بررسی شده و دیدگاه های مختلف در این زمینه تحلیل می شود. همچنین، جایگاه شرط ضمان سرمایه در نظام حقوقی ایران و رویه قضایی مرتبط با آن مورد مطالعه قرار می گیرد. نتایج پژوهش نشان می دهد که شرط ضمان سرمایه، به معنای تعهد سرمایه پذیر به جبران خسارات احتمالی، نه تنها مخالف قواعد حقوقی نیست، بلکه از نظر اصول قراردادی و عرف اقتصادی معاصر، کاملا موجه و ضروری است.

کلیدواژه ها:

عامل ، مضاربه ، شرط ضمان