بررسی وضعیت دفع پسماند و پساب بیمارستان های استان فارس در سال 92

بیمارستان ها یکی از منابع مهم تولید زباله در شهرها محسوب می شوند. بخش اعظمی از زباله های بیمارستان را زباله های مخاطره آمیز تشکیل می دهند. اگر جداسازی، جمع آوری، حمل و دفع آنها به صورت مناسب انجام نگیرد، نه تنها سبب لطمه به سلامتی کارکنان و بیماران خواهد شد بلکه به صورت غیرمستقیم اثر سوء بر سلامت انسانها و محیط زیست خواهد داشت. لذا وضعیت دفع زباله های عفونی بیمارستانهای استان فارس از تولید تا دفع نهایی موردکاوش قرار گرفت. روش بررسی: این تحقیق با تهیه چک لیست حاوی اطلاعات مورد نیاز و مراجعه حضوری به بیمارستانهای شهر شیراز (31 بیمارستان) و سایر شهرستان های استان فارس (23 بیمارستان) و مشاهده مستقیم و تکمیل جداول تهیه شده با همکاری واحد بهداشت محیط بیمارستانهای مورد مطالعه و کارشناسان ادارات محیط زیست شهرستان های استان فارس صورت گرفت. یافته ها: بررسی های بعمل آمده نشان داد علیرغم آموزش پرسنل درگیر در مدیریت پسماند در بیمارستانها، جداسازی به خوبی صورت نگرفته به طوری که حتی در برخی از بیمارستانها میزان زباله عفونی به مراتب بیش از زباله های عادی می باشد. میزان سرانه تولید پسماند در بیمارستان های استان فارس بیش از سرانه بدست آمده برای کشور (7/2 کیلوگرم به ازاء هر تخت) و در حدود 97/3 کیلوگرم به ازاء هر تخت برآورد شد که رشد 04/0 درصدی را نسبت به سال 80 در همین استان نشان می دهد. از 31 بیمارستان مورد بررسی مستقر در شهر شیراز 5/93 درصد دارای اتوکلاو و 5/6 درصد فاقد اتوکلاو بوده که در نتیجه 5/96 درصد از زباله های عفونی تولید شده بی خطر سازی شده و به همراه سایر زباله های غیرعفونی به شهرداری تحویل گردیده و 5/3 درصد نیز بدون بی خطرسازی دفع می گردد. و در سایر شهرستان های فارس 39 درصد بیمارستانها دارای اتوکلاو، 35 درصد دارای زباله سوز (کیفیت کار زباله سوزها مطلوب نبوده و اکثرا از رده خارج می باشند) و 26 درصد فاقد سیستمهای بی خطر ساز بوده که زباله های عفونی در لندفیل ها دفن و یا در محل دفن زباله به صورت غیراصولی سوزانده می شوند. بیمارستان های مستقر در سطح شیراز 61/51 درصد دارای سپتیک تانک و 39/48 درصد فاقد سپتیک تانک می باشند. و فاضلاب 94/41 درصد از بیمارستانها به چاه جذبی و میزان 06/58 درصد فاضلاب تولیدی در بخشهای مختلف به شبکه فاضلاب شهری تخلیه می گردد. نتیجه: فرایند جمع آوری زباله های عفونی و امحاء آنها در شرایط بسیار بهتری نسبت به سالهای گذشته بوده اگرچه تا رسیدن به شرایط ایده آل راه درازی در پیش است، آموزش ادواری کارکنان و نظارت مستمر بر مدیریت پسماندهای بیمارستانی، تفکیک انواع زباله های بیمارستانی با توجه به روشهای امحاء متفاوت آنها ضروری است. استفاده از دستگاههای اتوکلاو یا هیدروکلاو در هر بیمارستان منطقی بوده ضمن اینکه استفاده از دستگاه زباله سوز استاندارد مرکزی با جانمایی مناسب در هر کلانشهر جهت سوزاندن زباله های عفونی سترون شده به منظور از بین بردن کلیه عوامل خطرناک، کاهش اثرات زیست محیطی و کاهش حجم پسماندهای عفونی جهت دفن نهایی و تصفیه مناسب پساب تولیدی پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها:

زاله بیمارستان ، پسماند عفونی ، استان فارس ، اتوکلاو ، زباله سوز