آیینهای عاشورایی و حل تضادهای اجتماعی؛ نگاهی به دو آیین عاشورایی در روستای کنگ شهرستان طرقبه شاندیز، خراسان رضوی

آیینها را می توان به مثابه پنجره ای به سوی حیات اجتماعی، فرهنگی و تاریخی جوامع در نظر گرفت. در چنین نگاهی به آیین مطالعه و تامل بر آیینها و نظامهای آیینی فرصتی را برای فهم اجتماعی و فرهنگی جوامع در اختیار پژوهشگران اجتماعی قرار می دهد. آیینها در طول تاریخ در بستر جامعه ی ایرانی همواره واجد کارکردها و دلالت های گسترده و متنوعی بوده اند. در این میان آیین های عاشورایی در ایران شیعی همواره در قامت عناصری موثر در ساخت جامعه ی ایرانی از حیث شکل دهی و استمرار آن مطرح بوده اند. در این چارچوب مطالعه ی حاضر به بررسی بخشی از نظام آیینی حسینی مردم روستای کنگ از توابع شهرستان طرقبه شاندیز در استان خراسان رضوی در مسیر فهم دلالت های اجتماعی آن می پردازد. پژوهش حاضر از نظر روش شناسی در جنبش روش شناختی کیفی قرار می گیرد. در میان رویکردهای کیفی با توجه به ماهیت موضوع و اهداف پژوهش از روش مردم نگاری جهت توصیف فرهنگی نظام آیینی مورد مطالعه استفاده شده است. تنوع اجتماعی و قومی را می توان به عنوان یکی از ویژگی های جامعه ی کنگ در نظر گرفت. این تنوع در گذر زمان خود گروهی از تعارضات را در سطح جامعه ی مورد مطالعه ایجاد کرده است. تلاش پژوهش حاضر توجه به موضوع اخیر از خلال توصیف فرهنگی بخشی از نظام آیینی حسینی مردم روستای کنگ در دهه ی اول ماه محرم است. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که نظام آیینی عزاداری حسینی کنگ به طور عام و آیین های حسن حسین و آیین علم گردانی به صورت خاص در جامعه ی کنگی به مثابه عناصری در تخفیف و مدیریت تعارضات و تنش های محلی در سطح درون گروهی و برون گروهی نقش آفرینی می کنند.

کلیدواژه ها:

آیینهای عاشورایی ، تضادهای اجتماعی ، آیین علم گردانی ، آیین حسن حسین ، روستای کنگ