معناشناسی «میته جاهلیه» در احادیث شیعه

حدیث «من مات» یکی از روایات معروف در منابع شیعه و اهل سنت است که مفهوم آن به «ضرورت شناخت امام پیش از مرگ» اشاره دارد. با این حال، تفسیر و تحلیل مفهوم «میته جاهلیه» در این روایت محل اختلاف میان محدثان و اندیشمندان بوده و معانی مانند «کفر»، «نفاق»، «گمراهی»، «خلود در آتش» و «جاهلیت پیش از ظهور پیامبر اسلام (ص)» را برای آن ارائه نموده اند. در منابع شیعی روایات مربوط به حدیث مذکور با تعابیر مختلف و ذکر جزئیات بیشتری آمده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش معناشناسی و بررسی روابط هم نشینی و جانشینی به شیوه توصیفی-تحلیلی، به تحلیل معنای «میته جاهلیه» در روایات شیعی می پردازد. نتایج تحقیق نشان می دهد که «میته جاهلیه» با عباراتی مانند «لیس له امام»، «لایعرف امامه»، «بغض علی»، «لم یشهد بالولایه»، و «اختلاف فیما بینهم» هم نشین شده است که نشان می دهد شناخت امام و اعتقاد به ولایت او شرط اساسی برای خروج از مرگ جاهلی است. همچنین، مفاهیمی مانند «اطاعت از امام» («یسمع و یطیع»)، «بیعت» و «شهادت به ولایت او» به عنوان عوامل نجات بخش از مرگ جاهلی مطرح شده اند. علاوه بر این، تحلیل روابط جانشینی نشان داد که در برخی از روایات، تعابیری همچون «مات کافرا»، «مات میته کفر و نفاق» مرتبط شده است. این مسئله نشان می دهد که از منظر روایات شیعی، «جاهلیت» در این احادیث به معنای نوعی ضلالت و گمراهی است که می تواند به کفر و نفاق منتهی شود.

کلیدواژه ها:

معناشناسی ، حدیث «من مات» ، «میته جاهلیه» ، شناخت امام ، مرگ جاهلی