ارزیابی زیست محیطی تولید زیتون در سناریوهای سنتی و نیمه مکانیزه با روش چرخه زندگی

در سال های اخیر، بخش زیتون ایران تغییرات عمده ای در زمینه روش های زراعی تجربه کرده است. کشت باغ های زیتون از سامانه های سنتی به سمت سامانه های نیمه مکانیزه در حال حرکت است. این پژوهش با هدف ارزیابی اثرات محیط زیستی تولید زیتون در دو سامانه سنتی و نیمه مکانیزه در منطقه طارم استان زنجان، با استفاده از روش ارزیابی چرخه زندگی (LCA) انجام شد. داده های مورد نیاز از طریق پرسش نامه های تکمیل شده توسط ۵۰ باغدار و مصاحبه با مدیران کشاورزی جمع آوری گردید. مرز سامانه از گهواره تا درگاه مزرعه تعریف شد و واحد عملکردی، یک تن زیتون در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که سامانه نیمه مکانیزه در مقایسه با سامانه سنتی، با کاهش ۳۱ درصدی پتانسیل گرمایش جهانی (۱۲۸۶٫۱۱ به ۸۸۸٫۶۶ کیلوگرم CO₂ معادل)، ۲۳ درصدی مصرف انرژی (۱۴۳۹۹٫۷۳ به ۱۱۰۹۴٫۶۱ مگاژول) و ۳۸ درصدی سمیت انسانی (۵۵۳٫۴۰ به ۳۴۴٫۵۴ کیلوگرم ۱,۴-DB معادل)، عملکرد محیط زیستی بهتری دارد. تحلیل سهم نهاده ها نشان داد که الکتریسیته (۵۸ تا ۷۴ درصد) و کودهای شیمیایی (۱۵تا۲۰ درصد) بیشترین تاثیر را بر بار محیط زیستی دارند. با این حال، مصرف سوخت دیزل در سامانه نیمه مکانیزه به دلیل مکانیزاسیون جزئی، منجر به افزایش ۲۰ درصدی تخریب لایه ازون شد. این مطالعه پیشنهاد می کند که بهبود کارایی آبیاری و مدیریت مصرف کودها می تواند پایداری محیط زیستی تولید زیتون را در هر دو سامانه افزایش دهد.

کلیدواژه ها:

انتشارات گلخانه ای ، پایداری ، سمیت انسانی ، مصرف انرژی ، مکانیزاسیون