تجزیه و تحلیل آثار تحریم ها بر صادرات غیرنفتی ایران با استفاده از روش کنترل مصنوعی

تحریم ها تاثیرات انکارناپذیری بر تورم، نرخ ارز، رشد اقتصادی و ثبات اقتصادی ایران بر جای گذاشته­اند. با این وجود در مورد تاثیرات تحریم­ها بر صادرات غیرنفتی، به دلیل تاثیرات تحریم­ها بر افزایش نرخ ارز از سویی و تاثیرات نرخ ارز بر صادرات از سوی دیگر، نمی توان اظهار نظر دقیق نمود. این پژوهش در نظر دارد تا تاثیر تحریم­ها بر صادرات ایران را در دوره زمانی ۲۰۱۲-۲۰۱۹ مورد بررسی قرار دهد. روش مورد استفاده در این پژوهش روش کنترل مصنوعی می باشد. در این روش با استفاده از واحد­های (کشور) مشابه روند حرکتی متغیر هدف (صادرات غیرنفتی) بدون تاثیر تحریم­ها برای ایران شبیه سازی می­گردد. سپس تفاوت مقادیر شبیه سازی شده با روند واقعی متغیر به اثر تحریم منتسب می­شود. بر اساس نتایج تحریم ها در تمام سال های بعد از ۲۰۱۲ تحریم­ها باعث افزایش نسبت صادرات غیرنفتی به تولید ناخالص ملی شده است به گونه­ای که کمترین تاثیر مثبت تحریم بر صادرات مربوط به سال ۲۰۱۴ است با تاثیر ۲/۵ و بیشترین آن مربوط به سال ۲۰۱۸ است با تاثیر افزایشی ۱/۱۹ درصدی صادرات. همچنین از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۹ تحریم­ها سالانه به طور متوسط باعث افزایش صادرات غیرنفتی به اندازه ۱۴/۱۰ شده است. همچنین آزمون­ دارونما نیز نشان می­دهد که نتایج از نظر آماری در آستانه ۱۰ درصد معنی­دار هستند. براساس نتایج آزمون احتمال دستیابی هر کشوری از نمونه به یک اثر مداخله به اندازه ایران برابر ۰۵۵/۰ درصد است که با توجه به حجم نمونه کوچک، سطح معنی­داری کمی دارد و زیر آستانه ۱۰ درصد است و تا سطح اطمینان ۹۰ درصد می­توان به نتایج اکتفا کرد. در نهایت و با توجه به اثرات مثبت تحریم ها بر رشد صادرات غیر نفتی از مسیر افزایش نرخ ارز پیشنهاد می شود در صورت رفع تحریم ها از اجرای سیاست سرکوب نرح ارز  جلوگیری شود. همچنین در صورت تداوم تحریم ها پیشنهاد می شود که بیشتر کالاهای در سبد صادراتی قرار گیرند که قابل جانشینی کمتری برای کشورهای خارجی داشته باشند تا کمتر تحریم ها بدان آسیب بزنند.

کلیدواژه ها:

صادرات غیرنفتی ، تحریم های بین المللی ، روش کنترل مصنوعی