گونه شناسی طرح و نقش قالی شهرستان ملایر

شهرستان ملایر مهمترین مرکز قالی بافی استان همدان می باشد، فرهنگ قالی بافی در این منطقه با زندگی مردم آمیخته شده و تاثیرات بسیاری از فرهنگ مردم منطقه را در خود جای داده است، به طوری که ملایر را می توان به عنوان یکی از قطب های مهم قالی بافی به در غرب کشور را نامید؛ چرا که قالی ها و قالیچه های این منطقه دارای طرح ها و نقوش منحصر به فرد و شناسنامه داری هستند که اکثرا به سبک روستایی تولید می شوند. اگرچه تا حدودی الگوبرداری هایی از طرح ها و نقوش برخی مناطق همجوار از جمله اراک و بیجار نیز در بافته های ملایر قابل ردیابی است. مسئله اصلی در این پژوهش شناسایی و معرفی ویژگی های فرمی طرح ها و نقوش رایج و اصیل قالی ها و قالیچه های منطقه ملایر است. نوع پژوهش توصیفی و روش اجرای آن توصیفی-تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (در قالب مصاحبه و کارت مشاهده) می باشد. نتایج این پژوهش آشکار ساخت که  نقوش قالی ها و قالیچه های ملایر غالبا در فرم های شکسته و هندسی، در قالب الگوهای طرحی اصیلی چون؛ نقش ماهی که در بسیاری از مناطق با پیشوندهایی نظیر چهار، سگ، رودباری، علمدار و هراتی به کار می رود(ویژه مناطق تک پود باف)، نقش چهارچنگ، نقش پیچ جوزان، نقش شال ماهی (ویژه مناطق دو پود باف)، نقشه پنجه نباتی و نقش برجسته در زمینه های رنگی لاکی، سفید و سرمه ای قابل شناسایی هستند.

کلیدواژه ها:

Malair carpet ، Herati fish ، Charchang ، Piche Jozan ، قالی ملایر ، ماهی هراتی ، چهارچنگ ، پیچ جوزان