نقش ازتوباکتر در بهبود کارایی زراعی مصرف کود نیتروژن و رشد و تولید ریشه گیاهان شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.) تکثیر یافته از طریق بذر و ریزوم

مقدمه و اهداف: تولید پایدار کشاورزی نیازمند رویکردهای جدید برای کاهش کاربرد مواد شیمیایی آلاینده کشاورزی از جمله کودهای شیمیایی نیتروژن است. یک روش موثر زراعی برای رویارویی با این چالش ها، استفاده از محرک های زیستی، از جمله باکتری های محرک رشد گیاه (PGPB) است. هدف از این مطالعه ارزیابی امکان کاهش میزان مصرف کود شیمیایی از طریق تلقیح با ازتوباکتر برای کشت گیاهان شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.) از طریق بذر و ریزوم بود.   مواد و روش ها: آزمایش مزرعه ای با تلقیح Azotobacter chroococcum (Ac) به تنهایی یا در ترکیب با سطوح مختلف کودهای شیمیایی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. پنج تیمار آزمایش (۱) شاهد (بدون تلقیح و کوددهی) (۲) تلقیح  با Ac؛ (۳) ۱۰۰ درصد کوددهی (۱۰۰ درصد مقدار توصیه شده نیتروژن)؛ (۴)۵۰ درصد کوددهی؛ (۵) ۵۰ درصد کوددهی+Ac بودند که در هر دو روش تکثیر مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از اندازه گیری شاخص سطح برگ (LAI)، وزن خشک اندام هوایی، تعداد و طول ریزوم ها و ریشه و عملکرد ریشه و ریزوم، کارایی زراعی کاربرد کود (AEF) و کارایی مصرف نیتروژن (NUE) تعیین شد.   یافته ها: نتایج مشاهده شده نشان داد که تلقیح میکروبی بیش از رشد رویشی و تولید زیست توده اندام هوایی، عملکرد ریشه را تحت تاثیر قرار داد. تلقیح هم زمان باکتری با کاربرد میزان ۵۰ درصد کود، با بهبود سطح برگ، منجر به افزایش تعداد، طول و عملکرد  ریشه و ریزوم شد و بیشترین کارایی مصرف نیتروژن و کارایی زراعی کود را به همراه داشت. تیمار ۵۰ درصد کوددهی+باکتری در گیاهان حاصل از ریزوم، بیشترین کارایی مصرف کود نیتروژنه را به همراه داشت و تفاوت چند برابری در بهبود کارایی مصرف کود نیتروژنه در مقایسه با سطوح ۱۰۰ درصد و ۵۰ درصد کوددهی نشان داد. این در حالی بود که در گیاهان حاصل از بذر با وجود افزایش ۶۲ درصدی کارایی مصرف کود نیتروژنه در تیمار ۵۰ درصد کوددهی+باکتری نسبت به سطح ۵۰ درصد کوددهی، تفاوت معنی داری بین این تیمار و اعمال ۱۰۰ درصد کود مشاهده نشد. نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که A. chroococcum می تواند بدون کاهش معنی دار عملکرد شیرین بیان، میزان کوددهی نیتروژن را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. نتایج این مطالعه همچنین نشان داد که شیرین بیان حاصل از ریزوم در سال اول رشد در صفات مختلف رشد و عملکرد افزایش چند برابری نسبت به شیرین بیان حاصل از بذر نشان داد.   واژه های  کلیدی: باکتری های محرک رشد، تکثیر جنسی و غیرجنسی، تولید ریشه، شیرین بیان، کارایی زراعی مصرف کود

کلیدواژه ها:

باکتری های محرک رشد ، تکثیر جنسی و غیرجنسی ، تولید ریشه ، شیرین بیان ، کارایی زراعی مصرف کود