بررسی آلودگی منابع آب زیرزمینی به نیترات وپهنه بندی کیفی منابع آب زیرزمینی بانرم افزار GIS (مطالعه موردی، دشت سنقر

نیترات ازجمله آلاینده های آب زیرزمینی است که درغلظت بالاتر از حدود مجاز منجر به مخاطرات بهداشتی(متهموگلوبینمیا ، تشکیل ترکیبات نیتروزآمین) می گردد. در این پژوهش، میزان غلظت نیترات و نیتریت در تمامی منابع تامین آب روستاهای دشت سنقر اندازه گیری و ارتباط مقادیر بدست آمده با سطح ایستابی، موقعیت منبع و نو ع کاربری زمین در محیط GIS مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روشها: در این تحقیق، از37مورد منبع آب زیرزمینی ، طی دو دوره زمانی ،پر آب( اسفند ماه 1389 ) و کم آب ( مهر ماه 1390) نمونه برداری آب انجام و با روش اسپکتروفتومتری میزان نیترات و نیتریت آب تعیین و با استانداردهای داخلی مقایسه شد. در نهایت بر اساس عوامل تاثیرگذار بر تغییر و تحولات نیترات شامل آب زیرزمینی، جنس خاک ، زمین شناسی و هدایت هیدرولیکی لایه های سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. نتایج و بحث: بر اساس نتایج ازنظر مکانی دریک ایستگاه (چاه تامین آب روستای چشمه بهاالدین) غلظت نیترات به میزان (88.5 و 71.4 میلی گرم بر لیتر) به ترتیب در فصل پر آب و کم آب ، بیشتر از حداکثر مجازاندازه گیری شد .ضخامت کم آبرفت ، وجود رسوبات ریز دانه (سیلت ) ،قرار گرفتن این چاه در پایین دست زمینهای کشاورزی ، شستشوی نیترات از خاکهای کشاورزی با توجّه به تراکم کشاورزی در این منطقه و کاربرد وسیع کودهای شیمیائی بخصوص کودهای ازته، به عنوان علل آلودگی در 3% منابع می تواند ارزیابی می گردند. نتیجه گیری: اگرچه میانگین غلظت نیترات و نیتریت بعنوان یک مشکل حاد در کل منطقه مطرح نمی باشد، اما به دلیل مشکلاتی که غلظت بیش از حد نیترات برای سلامتی انسان ایجاد می کند، و این که در منطقه مورد مطالعه آب زیرزمینی منبع عمده آشامیدن است و نظر به روند رو به رشد غلظت این یونها در منابع آب کشور ، مدیریت صحیح در مصرف کودهای ازته شیمیایی ، تصفیه یا خارج نمودن چاه های آلوده ،حفظ حریم چاههای آب شرب و تغییر کاربری ارضی پیشنهاد میگردد

کلیدواژه ها:

غلظت نیترات و نیتریت ، GIS ، شهر سنقر ، کودهای ازته ، منابع آب زیر زمینی