اثر بخشی درمان شناختی- رفتاری مبتنی بر خودپنداره هیمبرگ بر نشخوار هیجانی، کیفیت زندگی و بهزیستی روان شناختی مرور نظام مند و تحلیل روایی

نشخوار هیجانی به عنوان یک فرآیند شناختی-هیجانی، منفی موجب تمرکز مکرر و غیرسازنده بر افکار و احساسات منفی شده و نقش مهمی در بروز اختلالاتی مانند اضطراب، افسردگی و کاهش کیفیت زندگی ایفا می کند. درمان شناختی رفتاری مبتنی بر مدل خودپنداره هیمبرگ با هدف اصلاح باورهای بنیادین و بازسازی الگوهای فکری ناسازگار توانسته به طور موثری نشخوار هیجانی را کاهش دهد و کیفیت زندگی و بهزیستی روانشناختی را بهبود بخشد. این رویکرد با شناسایی مکانیسم های تنظیم هیجان و تقویت مهارت های خود شفقت ورزی، اثربخشی بیشتری در تثبیت نتایج درمانی دارد و نسبت به سایر روش های درمانی راهکارهای هدفمندتر و پایدارتر ارائه می دهد. در این مطالعه با استفاده از مرور نظام مند و تحلیل، روایی ۱۶ مقاله مرتبط که از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۴ منتشر شده بودند پس از غربالگری دقیق وارد تحلیل شدند. به دلیل ناهمگنی روش شناسی و ابزارهای مورد استفاده در پژوهش ها امکان انجام تحلیل آماری فراهم نشد و داده ها در چهار محور اصلی شامل کاهش نشخوار هیجانی، ارتقای کیفیت زندگی و بهزیستی روانشناختی نقش عوامل میانجی همچون تنظیم هیجان و خود شفقت ورزی و مرور تطبیقی شواهد داخلی و بین المللی دسته بندی و بررسی شدند. یافته ها نشان می دهد که درمان مبتنی بر مدل خودپنداره هیمبرگ به عنوان یک مداخله هدفمند کاهش معناداری در نشخوار هیجانی و بهبود تنظیم هیجان ایجاد کرده که به نوبه خود کیفیت زندگی و بهزیستی روانشناختی را ارتقا می دهد. همچنین تقویت عوامل میانجی مانند خود شفقت ورزی و انعطاف پذیری شناختی در پایداری و موفقیت درمان نقش کلیدی دارد. حمایت مطالعات بین المللی نیز تعمیم پذیری این درمان را تایید کرده و اهمیت تطبیق آن با شرایط فرهنگی را برجسته می سازد. در مجموع این روش درمانی نه تنها در کاهش نشخوار هیجانی و اضطراب موثر است بلکه به عنوان رویکردی جامع برای ارتقای سلامت روان و کیفیت زندگی شناخته می شود که می تواند نقش مهمی در روان درمانی های نوین ایفا کند.

کلیدواژه ها:

نشخوار هیجانی ، درمان شناختی رفتاری ، مدل خود پنداره ، هیمبرگ ، کیفیت زندگی ، بهزیستی روان شناختی ، تنظیم هیجان ، خود شفقت ورزی