اکتشافات لیتوژئوشیمیایی، دگرسانی و کانی شناسی طلا در کانسار اپی ترمال کم سولفید سوناجیل- هریس آذربایجان شرقی

بخش اپی ترمال ذخایر مس- طلا پورفیری به دلیل عیار بالا، هزینه های بهره برداری ناچیز و وجود عناصر گرانبها حائز اهمیت هستند. رخنمون های سنگی اصلی در محدوده از قدیم به جدید شامل نهشته های ولکانو کلاستیک ائوسن، توده های نفوذی الیگو- میوسن و نهشته های کواترنری است. منطقه سوناجیل به عنوان کانسار پورفیری و معدنکاری مس شناخته می شود، ولی در متون علمی، مشخصات، نوع و منشا کانی سازی بخش اپی ترمال معرفی نشده است. با توجه به نتایج پردازش تصاویر ماهواره ای، کنترل های صحرایی و آزمایشگاهی، وجود شاخص های کائولینیت، کوارتز، آلونیت و کانی های هیدروکسیل دار تایید شده است که مبین دگرسانی های فیلیک، پروپیلیتیک، آرژیلی، سیلیسی و تورمالین زایی در بخش اپی ترمال واقع در غرب محدوده است. تحلیل داده های ژئوشیمی آبراهه ای و لیتولوژی همراه با روش های آمار کلاسیک، مدل فرکتالی عیار- تعداد و عیار- مساحت نشان داد که روش فرکتالی عیار- تعداد با ضریب اطمینان بالا، بیشترین کارایی برای تفکیک بخش اپی ترمال از کانی سازی پورفیری را دارد که مبنای تفسیر نقشه ها قرار گرفته است. حداکثر مقادیر ناهنجاری عنصر طلا منطبق با رگه های سیلیسی وابسته به اپی ترمال در بخش غربی محدوده و کمترین ناهنجاری مربوط به شمال شرقی کانسار مس پورفیری است. طبق نتایج مطالعات ژئومتالورژی در آزمایشگاه معتبر کانادا (ActLab) رخداد کانی طلا (به صورت ترکیب حاوی پلاتین) و به شکل همراهی با کوارتز در اندازه کمتر از ده میکرون است. بدین ترتیب، منشا کانی زایی طلای سوناجیل به کانسارهای اپی ترمال تعلق دارد. وجود بافت کلوفرم، برش های گرمابی به همراه همبستگی ژئوشیمیایی عناصر و نتایج تحلیل آماری مولفه های اصلی، همگی با ویژگی های نهشته های اپی ترمال سولفیداسیون کم مطابقت دارند.

کلیدواژه ها:

طلای اپی ترمال ، ژئوشیمی سنگی ، فرکتال ، سوناجیل ، ژئومتالورژی