بررسی نقش تعارض آیات با یکدیگر در پیدایش نظریه نسخ از دیدگاه جان برتن

جان برتن، خاورشناس انگلیسی، در سیر بررسی های خود زمینه ها و عواملی را برای گرایش مسلمانان به نسخ در قرآن تلقی کرده است که بررسی این زمینه ها در شناخت و ارزیابی اندیشه برتن راه گشا خواهد بود. برتن با استناد به آیات قرآن و عواملی هم چون ویژگیهای آیات ناسخ و منسوخ و تاثیر حکمت نسخ، تعدادی از آیات را با آیات دیگر، در تناقض می داند و این تناقض را یکی از عوامل پیدایش نسخ نشان می دهد، زیراکه نسخ برای حل این تناقضات میان احکام و آیات فقهی به وجود آمده و احکام بر طبق این تناقضات تغییر کرده است. نکته مثبت در استنادات وی این است که با مراجعه به تفاسیر و آوردن دلایلی از آنها نتیجه گیری کرده و اما ضعف کار وی، مراجعه به تفاسیر ضعیف، عدم توجه به نکات ادبی آیات و عدم توجه به فرایند نزول تدریجی آیات و بررسی نادرست آنها و تفسیرشان بوده که از این موارد، طبیعتا نتیجه ی درستی حاصل نشده است. در اینجا سعی بر آن است که با توجه به نظرات عالمان مسلمان، پاسخی صحیح به آراء و اندیشه های ضعیف برتن بدهیم و با بررسی آنها، این نظرات را تصحیح کنیم. در اینجا سعی بر آن است که با توجه به نظرات عالمان مسلمان، پاسخی صحیح به آراء و اندیشه های ضعیف برتن بدهیم و با بررسی آنها، این نظرات را تصحیح کنیم.

کلیدواژه ها:

جان برتن ، تناقض آیات قرآن ، آیات ناسخ و منسوخ ، ویژگی های محتوایی آیات ، حکمت نسخ