بررسی روش های فعال یادگیری در تقویت خلاقیت

این پژوهش مروری تحلیلی با هدف بررسی اثربخشی روش های فعال یادگیری (شامل یادگیری مبتنی بر پروژه، یادگیری مبتنی بر مسئله، روش های مشارکتی، و یادگیری وارونه) در تقویت خلاقیت دانش آموزان و دانشجویان انجام شد. مرور نظام مند متون بین المللی و داخلی نشان می دهد که روش های فعال یادگیری با فراهم آوردن شرایط مشارکت، خودهدایتگری، بازتاب و مواجهه با مسائل واقعی، زمینه افزایش مهارت های خلاقانه از جمله تفکر واگرا، نوآوری و تولید ایده های بدیع را فراهم می کنند. متاآنالیزها و مرورهای نظام مند نشانگر برتری روش های فعال نسبت به سخنرانی سنتی در ارتقای مهارت های بالا مرتبه شناختی و عملکرد یادگیرندگان هستند، هرچند نتایج در حوزه ابعاد خاص خلاقیت متغیر گزارش شده است. شواهد داخلی نیز افزایش معنادار خلاقیت را پس از اجرای برنامه های پروژه محور و فعال گزارش کرده اند. براساس مرور، عواملی مانند طراحی کار پروژه ای، نقش تسهیل گر معلم، بازخورد هدفمند، مدت و شدت مداخله و سازوکار ارزشیابی از مولفه های تعیین کننده در موفقیت آموزشی محسوب می شوند. در پایان پیشنهاد می شود اجرای برنامه های آموزشی مبتنی بر فعالیت های پروژه ای و مشارکتی، آموزش معلمان در روش های تسهیلگری و توسعه ابزارهای سنجش بومی خلاقیت در دستور کار قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

یادگیری فعال ، یادگیری مبتنی بر پروژه ، یادگیری مبتنی بر مسئله ، خلاقیت ، تفکر واگرا.