تاثیر مصرف کوتاه مدت شبکه های اجتماعی بر تمرکز و سلامت روان دانش آموزان دبیرستانی

شبکه های اجتماعی طی یک دهه اخیر به یکی از مهم ترین ابزارهای ارتباطی و سرگرمی نوجوانان تبدیل شده اند. در حالی که بسیاری از مطالعات پیشین بر پیامدهای بلندمدت استفاده از این پلتفرم ها تمرکز داشته اند، بررسی اثرات مصرف کوتاه مدت بر عملکرد شناختی و وضعیت روانی دانش آموزان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل اثرات کوتاه مدت استفاده از شبکه های اجتماعی بر دو مولفه کلیدی تمرکز و سلامت روان در میان دانش آموزان مقطع دبیرستان، انجام شده است.در این مطالعه، از روش پژوهش توصیفی–تحلیلی و رویکرد ترکیبی (کمی–کیفی) استفاده شده است. جامعه آماری شامل ۳۰۰ دانش آموز دبیرستانی (۱۵ تا ۱۸ سال) از سه مدرسه دولتی و غیردولتی بود که به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های استاندارد تمرکز شناختی (Cognitive Focus Scale) و سلامت روان عمومی (GHQ-۲۸) به همراه مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. داده های کمی با استفاده از آزمون های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس یک طرفه، و داده های کیفی با روش تحلیل محتوای مضمون محور بررسی شدند.نتایج نشان داد که تنها ۳۰ دقیقه استفاده مستمر از شبکه های اجتماعی پیش از انجام فعالیت های آموزشی، به طور معناداری باعث کاهش دقت و تمرکز دانش آموزان (p<۰.۰۵) شده است. همچنین، مصرف کوتاه مدت در دانش آموزانی که پیش تر سطوح بالای اضطراب داشتند، منجر به تشدید علائم استرس و کاهش شاخص های رضایت روانی گردید. یافته های کیفی نیز حاکی از آن بود که بیشتر شرکت کنندگان احساس «پراکندگی ذهنی» و «کاهش انگیزه برای فعالیت های تحصیلی» را پس از استفاده کوتاه مدت گزارش کردند.با توجه به این نتایج، پژوهش حاضر تاکید می کند که حتی استفاده کوتاه مدت و به ظاهر بی ضرر از شبکه های اجتماعی می تواند اثرات قابل توجهی بر عملکرد شناختی و سلامت روان نوجوانان داشته باشد. بر این اساس، پیشنهاد می شود سیاست گذاران آموزشی، معلمان و والدین در تدوین راهبردهای مدیریت مصرف رسانه ای نوجوانان، به تاثیرات کوتاه مدت نیز توجه ویژه داشته باشند.

کلیدواژه ها:

شبکه های اجتماعی ، مصرف کوتاه مدت ، تمرکز ، سلامت روان ، دانش آموزان دبیرستانی