ماهیت حقوقی توکن های غیرمثلی (NFTs) در نظام مالکیت فکری و قراردادهای بیع بین المللی: مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و اسناد بین المللی

توکن های غیرمثلی (NFTs) به عنوان دارایی های دیجیتال منحصربه فرد بر بستر فناوری بلاکچین، مفاهیم سنتی حقوق خصوصی، به ویژه در حوزه های مالکیت فکری و قراردادهای بیع بین المللی را با چالش های بنیادین مواجه ساخته اند. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و رویکردی تطبیقی، به بررسی ماهیت حقوقی NFTها و تحلیل جایگاه آن ها در دو نظام کلیدی می پردازد. در بخش اول، به تحلیل رابطه پیچیده میان مالکیت یک توکن NFT و حقوق مالکیت فکری اثر اصلی پرداخته می شود و این تفکیک کلیدی مورد بحث قرار می گیرد که انتقال توکن لزوما به معنای انتقال کپی رایت اثر نیست. در بخش دوم، این پرسش اساسی مطرح می شود که آیا NFTها می توانند ذیل تعریف «کالا» در کنوانسیون بیع بین المللی کالا (CISG) قرار گیرند یا خیر. چالش های مربوط به ماهیت غیرمادی، تسلیم (Delivery) و معیارهای مطابقت کالا در این حوزه تحلیل می گردد. در نهایت، با بررسی تطبیقی جایگاه این دارایی ها در نظام حقوقی ایران و اسناد نوظهور بین المللی مانند اصول راهنمای آنیدروآ در مورد دارایی های دیجیتال (UNIDROIT Principles on Digital Assets)، این نتیجه حاصل می شود که قوانین موجود به دلیل طراحی برای دنیای فیزیکی، توانایی پاسخگویی کامل به پیچیدگی های NFTها را ندارند و نیاز به تدوین چارچوب های قانونی مشخص، چه در سطح ملی و چه بین المللی، برای رفع ابهامات و حمایت از طرفین معاملات، امری ضروری و فوری است.

کلیدواژه ها:

توکن غیرمثلی (NFT) ، حقوق مالکیت فکری ، بیع بین المللی ، کنوانسیون وین (CISG) ، دارایی دیجیتال ، حقوق ایران