مقدمه: ارتقای کیفیت هوای داخلی بیمارستان ها در جهت حفاظت از سلامت بیماران، کارکنان و مراجعان و کنترل عفونت های بیمارستانی بسیار مهم است. پژوهش حاضر با هدف پایش شاخص های کیفی هوا شامل باکتری ها،
ذرات معلق (PM۱۰ و PM۲.۵)،
ترکیبات آلی فرار (Volatile organic compounds یا VOCs)، مونوکسیدکربن
(Carbon monoxide یا CO) و دی اکسیدکربن (Carbon dioxide یا CO۲) در بخش های مراقبت ویژه (Intensive care unit یا ICU) بیمارستان های منتخب شهر اصفهان و بررسی ارتباط آن ها با عوامل محیطی انجام شد.
روش ها: این مطالعه مقطعی- توصیفی در دو فصل پاییز سال ۱۴۰۱ و بهار سال ۱۴۰۲ انجام شد. در مجموع، از ۷۲ مورد نمونه برداری در ۱۸ ICU در ۷ بیمارستان سنجش به عمل آمد. غلظت VOCs، CO۲، CO، PM۱۰ و PM۲.۵ با دستگاه های قرائت مستقیم اندازه گیری گردید. جهت نمونه برداری از باکتری های هوا، از ایمپینجر حاوی محلول جاذب بافر فسفات (Phosphate buffered saline یا PBS) و برای کشت از محیط تریپتیک سوی آگار (Tryptic Soy Agar یا TSA) حاوی نیستاتین استفاده شد. کلونی
باکتری ها با روش رنگ آمیزی گرم و رویت در زیر میکروسکوپ مورد بررسی مورفولوژی قرار گرفت. عوامل محیطی موثر بر اساس استانداردهای کیفیت هوای داخلی ساختمان بررسی و ارتباط آن ها با شاخص های کیفی هوا از طریق آزمون ANOVA و همبستگی Pearson ارزیابی گردید.
یافته ها: میانگین کل باکتری ها، باکتری های گرم مثبت و باکتری های گرم منفی به ترتیب ۰۲/۳۳، ۵۲/۳۱ و ۵۲/۱ واحد تشکیل کلونی در مترمکعب به دست آمد. میانگین غلظت PM۱۰ و PM۲.۵ نیز به ترتیب ۷۶/۷ و ۸۰/۵ میکروگرم در مترمکعب و میانگین غلظت های VOCs، CO۲ و CO به ترتیب ppm ۰۸/۰، ۰۵/۱۴۱ و غیر قابل تشخیص گزارش گردید. ارتباط معنی داری میان غلظت PM۱۰، PM۲.۵، CO۲ وCO و سطح
باکتری ها مشاهده نشد، اما ارتباط معنی داری بین سطح سایر شاخص های کیفی هوا با عوامل محیطی مانند دما، رطوبت، تهویه هوا و درصد اشغال تخت ها وجود داشت.
نتیجه گیری: اگرچه مقادیر بعضی شاخص های کیفی هوا در بعضی بیمارستان ها به ویژه در فصل پاییز بالاتر بود، اما از حدود استاندارد پیشنهادی World Health Organization (WHO) بیشتر نبود. مناسب بودن کیفیت هوا به خصوص از نظر شاخص های شیمیایی، نشان دهنده بهسازی بیمارستان ها، وجود سیستم تهویه، سیستم سرمایشی و گرمایشی مناسب، شستشوی مداوم ابزار و تجهیزات و حاکم بودن فشار مثبت هوا در بخش ها می باشد، اما برای ارتقای هرچه بیشتر کیفیت هوای ICU، رعایت استاندارد تعداد تخت ها، برقراری فشار مثبت هوا و محدودیت ملاقات توسط بستگان ضروری است.
