معرفی مدل مفهومی پیشگیری از خودسوزی

خودسوزی، روشی بسیار زجرآور و خشن برای خودکشی بوده که از میزان کشندگی بسیار بالایی برخوردار می باشد (۱). این روش، در کشورهایی نظیر هندوستان، پاکستان، افغانستان و ایران، که بر روی کمربند جغرافیایی خودسوزی قرار دارند، از میزان های بالاتری نسبت به سایر کشورها، برخوردار است (۲). پای (Pai) و چاندرا (Chandra)، در مطالعه خود ضمن اشاره به این نکات بسیار مهم، بیان می نمایند که این کشورها باید از راه کار های جامع، تلفیقی و کارآیی در جهت پیشگیری از خودسوزی، برخوردار باشند. از همین رو، آن ها مدل مفهومی پیشگیری از خودسوزی را به شرح زیر ارائه می نمایند (تصویر ۱) (۳):                             موسسه های مردم نهاد،                                                                 ارتقاء برابری جنسیتی،                             خطوط تلفنی پشتیبان،                                                                 فراهم آوردن امکانات اشتغال،                             تربیت دروازه بانان،                                                                     گزارش مسئولانه اخبار خودکشی،                             خدمات مشاوره                                                                           سیاست های حفظ و ارتقاء                                                                                                                               سلامت روان،                                                                                                                                        کاهش دسترسی به ابزار،                                                                                                                                                     قانون گزاری                                                                         جامعه                                  سیاستگزاری                                                                                                                                                                                                            نظارت فعال                                                                      متخصصین                             فردی                             ارزیابی و مدیریت صحیح                                                            مهارت های حل مسئله،                             رفتارهای خودکشی،                                                                  حفظ ارتباطات با دیگران،                             تشخیص بیماران روانی،                                                               کاهش مصرف مواد،                             درمان های فردی،                                                                      شیوه زندگی مثبت                             درمان های خانوادگی   تصویر ۱- مدل مفهومی پیشگیری از خودسوزی (۳) همانطور که تصویر ۱ نشان می دهد، در مرکز این مدل، حلقه نظارت فعال وجود دارد. پای و چاندرا معتقدند زیر بنای یک راه کار جامع موفق، داشتن آمار به روز درباره رفتارهای خودسوزی در هر کشور می باشد. در واقع، این نظارت فعال باید به جمع آوری و ادغام صحیح تمام موارد خودسوزی ثبت شده در بیمارستان ها، پزشکی قانونی و مراکز بهداشتی درمانی بپردازد. هم چنین، باید مطمئن شود تا نه تنها تمام موارد خودسوزی را ثبت کرده، بلکه مواردی مانند سوختگی غیرعمدی و سوختگی به دلیل قتل را، به طور جداگانه ثبت می نماید. پای و چاندرا سپس، پیرامون این نظام جامع ثبت اطلاعات در چهار حلقه به هم پیوسته و مرتبط فردی، متخصصین، جامعه و سیاستگزاری، راه کار های خود را به شرح زیر ارائه می نمایند (۳): در حلقه فردی، افراد باید مهارت های مقابله با شرایط دشوار و یا مهارت های حل مسئله را آموخته باشند. همین طور، باید یاد بگیرند که چطور ارتباطات خود را با دیگران حفظ کرده و ارتقاء بخشیده تا در صورت لزوم، از آن ها کمک بگیرند. افراد باید هم چنین، مصرف مواد را کاهش داده یا متوقف نمایند و یک شیوه زندگی مثبت برای خود، انتخاب نمایند. این در حالی است که متخصصین، باید بتوانند ارزیابی و مدیریت صحیح رفتارهای خودکشی را بر عهده بگیرند. آن ها هم چنین، باید بتوانند بیماران روانی را به موقع تشخیص داده، درمان نموده و درمان های فردی را در کنار درمان های خانوادگی، به مرحله اجرا درآورند (۳). در حلقه جامعه نیز، نقش موسسه های مردم نهاد و خطوط تلفنی پشتیبان، شایان توجه است. هم چنین، تربیت دروازه بانان که افراد در معرض خطر را بتوانند به موقع تشخیص داده و به موسسات و افراد ذی صلاح هدایت نمایند، واجد اهمیت است. افزون بر این، حمایت های جامعه برای کاهش انگ مرتبط با بیماری های روانی و رفتار خودکشی و بالاخره، فراهم آوردن خدمات مشاوره برای خانواده هایی که عزیز خود را به دلیل خودکشی از دست داده اند نیز، حائز اهمیت فراوان است. بالاخره، در بخش سیاست گزاری نیز، ارتقاء برابری جنسیتی، فراهم آوردن امکانات اشتغال، گزارش مسئولانه اخبار خودکشی، اجراء سیاست های حفظ و ارتقاء سلامت روان، قانون گزاری برای محافظت از افراد در معرض خطر و اقلیت های قومی و کاهش دسترسی به ابزار خودسوزی نظیر نفت یا سایر سوخت های خانگی، می تواند کارساز باشد (۳). از آنجایی که تاکنون در مجله دانشگاه به مدل های مفهومی متعددی پیرامون شناخت هر چه دقیق تر و چگونگی پیشگیری از رفتارهای خودکشی اشاره کرده ایم (۹-۴)، مدل حاضر می تواند در کنار سایر مدل ها، به ارتقاء دانش ما از چگونگی پیشگیری از یک روش خودکشی، یعنی خودسوزی، کمک شایانی نماید. این مدل، به ویژه از آنجایی که نظارت فعال بر روی آمارهای خودسوزی را در مرکز خود جای داده، حائز اهمیت فراوان می باشد.