مدیریت مدرسه مشارکت محور؛ رویکردی نوین در توانمند سازی منابع انسانی

مدیریت آموزشی یکی از مولفه های کلیدی در تحقق اهداف نظام تعلیم و تربیت به شمار می رود و سبک مدیریت اتخاذ شده در مدارس، نقش بنیادینی در کیفیت فرآیند آموزش و پرورش دارد. در دهه های اخیر رویکرد مدیریت مشارکت محور به عنوان الگویی نوین در مدیریت مدرسه مطرح شده که با تاکید بر اصل مشارکت، جمعی افقهای تازه ای را در توانمندسازی منابع انسانی به ویژه معلمان، گشوده است. در این مقاله با روش پژوهش مروری و تحلیل محتوا، نظری به بررسی، ابعاد، مولفه ها، کارکردها، مزایا، چالش ها و راهکارهای اجرایی مدیریت مشارکت محور در مدرسه پرداخته شده است. یافته های نظری نشان می دهند که این سبک از مدیریت با تکیه بر مشارکت فعال، معلمان، دانش آموزان، والدین و دیگر اعضای مدرسه موجب تقویت حس مسئولیت پذیری، تعلق سازمانی، خودکارآمدی، و انگیزش درونی در میان منابع انسانی می شود. همچنین سبک رهبری مشارکتی بستری مناسب برای رشد حرفه ای معلمان، نوآوری های آموزشی، ارتقاء کیفیت یادگیری، و تقویت سرمایه اجتماعی فراهم می سازد. نظریه های مختلف از جمله دیدگاه انسان گرایانه مک گرگور، سلسله مراتب نیازهای مازلو، نظریه انگیزشی دسی و رایان، و دیدگاه سیستمی در مدیریت، همگی بر ضرورت مشارکت اثربخش افراد در فرایند تصمیم گیری آموزشی تاکید دارند. در بخش پایانی، مقاله چالش هایی نظیر مقاومت، فرهنگی، تمرکزگرایی، ساختاری، ضعف در مهارت های مدیریتی معلمان، و کمبود منابع به عنوان موانع تحقق این رویکرد معرفی شده و راهکارهایی همچون توانمندسازی مدیران، اصلاح ساختار تصمیم گیری آموزش، مهارت های ارتباطی و تعامل ساز برای معلمان، و طراحی سیاست های مشوق محور ارائه گردیده است. در مجموع، مدیریت مدرسه مشارکت محور رویکردی اثربخش برای توانمندسازی منابع انسانی و ارتقاء کیفیت نظام آموزشی در سطح مدرسه محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

مدیریت مشارکت محور ، سبک ، رهبری مشارکت ، معلمان ، نوآوری آموزشی ، سرمایه اجتماعی