بررسی کیفی نقش روانشناسی مثبت نگر در ارتقاء تاب آوری و سلامت روان دانش آموزان

در سالهای اخیر روانشناسی مثبت نگر به عنوان رویکردی نوین و تحول آفرین در حوزه سلامت روان و تعلیم و تربیت مورد توجه گسترده ای قرار گرفته است. این رویکرد به جای تمرکز صرف بر آسیبها، اختلالات و نارساییها بر پرورش توانمندیها، هیجانات مثبت، معنا، امید، تاب آوری و رضایت از زندگی تمرکز دارد. از آنجایی که دانش آموزان به ویژه در دوره نوجوانی، با چالشها، فشارهای متعددی در زمینه تحصیل، روابط اجتماعی، تغییرات هیجانی و بحرانهای هویتی مواجه هستند، توجه به ارتقاء سلامت روان آنها از اهمیتی دو چندان برخوردار است. در این میان، تاب آوری به عنوان یکی از مولفه های کلیدی در حفظ و تقویت سلامت روان، عاملی مهم در سازگاری موفقیت آمیز با شرایط دشوار و تهدیدهای روانی به شمار میرود. پژوهش حاضر با هدف بررسی کیفی نقش روانشناسی مثبت نگر در ارتقاء تاب آوری و سلامت روان دانش آموزان انجام شده است. برای دستیابی به هدف مذکور، تلاش شده است تا از طریق تحلیل نظری مبانی روانشناسی مثبت نگر، تاثیر مولفه های آن بر تاب آوری و سلامت روان شناسایی شود و در ادامه با تحلیل دیدگاهها و تجارب زیسته دانش آموزان، درکی عمیقتر از نحوه تجربه و درونی سازی این مفاهیم حاصل گردد. یافته های تحقیق نشان میدهند که مداخلات مبتنی بر روانشناسی مثبت نگر مانند آموزش شکرگزاری، معناجویی، مهارتهای مقابله ای، مثبت تقویت روابط بین فردی سالم و رشد فضیلتهای اخلاقی میتوانند تاب آوری نوجوانان را به شکل معناداری افزایش دهند و در نتیجه به بهبود کیفیت سلامت روانی آنها کمک کنند. همچنین مشخص شد که عوامل فردی نظیر خودآگاهی، امید و نگرش مثبت و عوامل محیطی مانند حمایت اجتماعی، فضای امن، مدرسه، سبک رهبری معلمان و روابط خانوادگی سالم، نقش موثری در شکل گیری تاب آوری ایفا میکنند. مدرسه به عنوان محیطی مهم در رشد روانی اجتماعی نوجوانان، میتواند از طریق پیاده سازی برنامه های روانشناسی مثبت نگر و حمایت از بهزیستی ذهنی دانش آموزان، نقشی موثر در پیشگیری از آسیبهای روانی و ارتقاء تاب آوری ایفا کند. به طور کلی یافته های این پژوهش بر اهمیت آموزش برنامه ریزی شده مهارتهای روانشناسی مثبت نگر در مدارس تاکید دارند و میتوانند به عنوان راهکاری عملی در جهت تقویت سلامت روان و توانمندیهای مقابله ای دانش آموزان در نظر گرفته شوند. در نتیجه پژوهش حاضر بر ضرورت توجه نظام مند به آموزشهای مثبت نگر در سیاست گذاریهای آموزشی و تربیتی تاکید دارد. ایجاد برنامه های آموزشی در سطح مدارس، تربیت مشاوران و مربیان آشنا با رویکردهای مثبت نگر، و همچنین بومی سازی الگوهای موفق جهانی در این زمینه میتواند نقش مهمی در ایجاد نسلی سالم، تاب آور، و امیدوار ایفا کند.

کلیدواژه ها:

روانشناسی مثبت ، نگر تاب آوری سلامت روان دانش آموزان ، مداخلات آموزشی