توسعه آموزش فراگیر (Inclusive Education) و روشهای حمایت از دانش آموزان با نیازهای ویژه

هدف این مقاله مروری بررسی توسعه آموزش فراگیر (Inclusive Education) و روشهای حمایت از دانش آموزان با نیازهای ویژه در نظام آموزشی ایران است. آموزش فراگیر رویکردی است که بر فراهم سازی فرصتهای برابر برای تمامی دانش آموزان، از جمله دانش آموزان دارای نیازهای ویژه در محیطهای آموزشی عادی تاکید دارد. این مقاله با بهره گیری از ۱۵ منبع معتبر شامل مقالات علمی، نشریات، تخصصی و گزارشهای همایشی از سال ۱۳۸۲ تا ۱۴۰۳، و با استفاده از پایگاههای علمی داخلی از جمله Civilica، Magiran و SID گردآوری شده است. نتایج این مرور نشان میدهد که توسعه آموزش فراگیر در ایران با فرصتهایی همچون ارتقاء عدالت، آموزشی بهبود نگرش معلمان و خانواده ها و افزایش مشارکت اجتماعی دانش آموزان استثنایی همراه بوده است. در عین حال چالشهایی نیز در مسیر تحقق آموزش فراگیر شناسایی شدهاند؛ از جمله کمبود منابع انسانی آموزش دیده، زیرساختهای ناکافی، مقاومت فرهنگی و اجتماعی و نبود سیاست گذاری یکپارچه یافته ها. همچنین بر اهمیت آموزش ضمن خدمت معلمان، بازنگری در محتوای درسی، طراحی محیطهای یادگیری منعطف و ارائه خدمات حمایتی فرد محور برای دانش آموزان با نیازهای ویژه تاکید دارند. بررسی دیدگاه معلمان، مدیران و سیاست گذاران در منابع مورد مطالعه نشان میدهد که آموزش فراگیر تنها در صورتی به نتایج مطلوب خواهد رسید که با رویکردی کلنگر تعامل میان تمامی نهادهای مرتبط و مشارکت فعال خانواده ها همراه باشد. در پایان راهکارهایی برای تقویت اجرای آموزش فراگیر در ایران ارائه شده است؛ از جمله تدوین برنامههای حمایتی، تقویت نظام ارزشیابی، و توسعه فرهنگ پذیرش تفاوتها.

کلیدواژه ها:

آموزش فراگیر ، دانش آموزان با نیازهای ویژه ، عدالت آموزشی ، چالشهای آموزشی ، راهکارهای حمایت آموزشی ، معلمان ، مدارس عادی ، نظام آموزشی ایران