فراتحلیل چند سطحی مطالعات مداخله شناختی رفتاری CBT در زمینه تعدیل استرس تحصیلی

این مطالعه با هدف بررسی اثر بخشی مداخلات شناختی - رفتاری (CBT) در کاهش استرس تحصیلی دانش آموزان و شناسایی عوامل موثر بر نتایج این مداخلات انجام شد. پژوهش حاضر به روش مرور نظام مند و فراتحلیل ۲۵ مطالعه تجربی در بازه زمانی پنج سال اخیر (۲۰۱۹-۲۰۲۳) اجرا گردید که در مجموع شامل نمونه ای از ۴۵۰۰ دانش آموز در مقاطع مختلف تحصیلی بود. داده ها با استفاده از مدل تحلیل محتوای استقرایی و روشهای فراتحلیل کمی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که مداخلات شناختی رفتاری با اندازه اثر ۰.۶۸ تاثیر معناداری بر کاهش استرس تحصیلی دارند تحلیلهای تکمیلی مشخص کرد که این مداخلات در قالب کارگاههای گروهی - جلسه ای بیشترین اثر بخشی را نشان میدهند همچنین دانش آموزان دوره متوسطه با اندازه اثر (۰.۷۲ در مقایسه با سایر مقاطع تحصیلی پاسخ بهتری به این مداخلات نشان دادند. یافته ها حاکی از آن بود که پروتکلهای ساختاریافته در مقایسه با روشهای غیررسمی نتایج مطلوبتری در پی داشتند. این پژوهش با ارائه شواهد علمی ،قوی کارایی مداخلات ساختاریافته شناختی- رفتاری را در محیطهای مدرسه تایید میکند. نتایج مطالعه بر لزوم گنجاندن برنامه های منظم آموزش مهارتهای مقابله ای در برنامه درسی مدارس و فعالیتهای فوق برنامه تاکید دارد. اجرای نظام مند این مداخلات میتواند به عنوان راهکاری عملی برای مدیریت استرس تحصیلی و ارتقای سلامت روان دانش آموزان مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

مداخلات شناختی- رفتاری ، استرس تحصیلی ، دانش آموزان ، فراتحلیل ، مداخلات مدرسه ای